'Z kuşağı'nın yeni nesil çizgi roman evreni

Z kuşağı her konuda olduğu gibi, biz X ve Y kuşağının ders kitaplarımızın arasına koyup gizli saklı okuduğu çizgi roman kültürünü de kendi yaşam dönüşümüne evirdi.

Çizgi romanı filmler, videolar, internet dizileri, Comic-con etkinliklerinden takip edip; çizgi roman kahramanlarını kıyafetlerinden, makyajlarına ve hayatı yaşama şekillerine kadar kendilerine uyarlayan Z kuşağı, yepyeni bir çizgi roman paraleli oluşturdu. Her yaştan okuyucusu olan çizgi romanların Bursa’daki temsilcisi ÇİZMAN Çizgi Roman Dükkânı’nın Sahibi Levent Ertuğrul’a çizgi romanlar hakkında merak edilenleri sordum. Özellikle ‘Z’ kuşağının her kitapçıda aradığı ‘Anime’ ve ‘Manga’ kültürünü konuştuk. 2003 yılından beri bu sektörde olan Levent Ertuğrul; artık sadece kitap dükkânı sahibi değil, aynı zamanda bu kültürle büyüyenlerin bir araya geldiği, sohbet ettiği buluşma noktasının da parçası.

Çizgi roman serüvenine nasıl başladınız? Girişimci olmaya nasıl karar verdiniz?

2003 yılında Pirinç Han’da arkadaşımla birlikte küçük bir tezgahta sadece çizgi roman satma niyetiyle yola çıktık. O zamanlarda çizgi roman denilince hep Zagor, Teksas Tommiks akıllara geliyordu. Riskli gibi dursa da başka bir işte de çalıştığım için sorun olmayacaktı. Arkadaşım bir hafta sonra tezgahı bana bırakıp gitti. Zamanla ben de dükkan tuttum. Sadece hafta sonları açık olduğu halde zamanla fark edildi ve müdavimleri olmaya başladı. Pirinç Han zaten tarihi ortamıyla herkesi kendine çekiyor. Böylece tarihi doku ve çizgi roman ruhu birbirine karıştı ve 2010 yılından beri tek işim bu!

Pirinç Han’dan sonra Nilüfer’de yeni şube açtınız. İkinci şube pandemi sonrasında ciddi bir risk değil mi?

Potansiyeli bildiğimiz için yeni bir şube açmaya karar verdik ve tabii ki her şeyi göz önünde bulundurarak yola çıktık. Büyük bir risk gözüyle bakmıyoruz, bir sene içinde gidişata göre diğer şubemizle devam da edebiliriz. Zaten Pirinç Han’da dükkan devam edecek. Önce masraflar için çalışacağız sonra kazanmak için. Bu arada kendimizi nasıl geliştireceğiz, ürün yelpazesini nasıl genişleteceğiz buna yöneleceğiz.

KAR ORANI DÜŞÜK, REKABET ÇOK FAZLA

Ekonomik olarak bu sektörde en çok zorlandığınız nedir?

Bu bir girişimcilik hikayesi. İnsan bir şekilde bu yola giriyor. Bazen başka bir işim olsaydı diyorum ama çizgi roman da bir tutku. Bu alanda rekabet çok fazla. İnternetten satış olması bizi zorluyor. Pandemi boyunca zaten herkes internetten alım yapmaya alıştı. Eski normale dönmek zaman alabiliyor. İnternet üzerinden indirimlerin çok olması da bizim kar oranımızı düşürüyor. Bazı yayınevleri de fiyatları yükselttiği için zorda kalıyoruz. 

Bugün sıfırdan bu işi açar mıydım? Açmazdım. Bu sektöre de geçmişimiz olduğu için devam ediyoruz. Girişimci olmak isteyenlere ‘aman sakın yapmayın’ demiyorum. Çok zevkli ve entellektüel birikimi olan bir şey çizgi roman.

YENİ NESİL ANİME İZLİYOR, MANGA OKUYOR

Çizgi romanın ciddi bir takipçi kitlesi var. Yaş fark etmeksizin koleksiyoner olanlar da var. Her kuşağın da farklı farklı çizgi roman serilerine ilgisi var. Bu nasıl oluştu?

Her dönemin başka favorisi var. Eski kuşak “X kuşağı” Zagor, Teksas Tommiks, Red Kit, Martin okuyordu. Sonra Marvel, DC evrenine geçiş oldu. Özellikle sinema filmlerinin seri halinde başlamasıyla popüler kültür değişmeye başladı. Spider-Man, Hulk, Thor, Batman, Superman öne çıkmaya başladı.

Günümüzün en çok arananı görsellik. Sinemada görüntü, efekt, üç boyut; çizgi romanda da çizim önemli. Yeni nesilse, ‘Anime iManga’ okuyor. Hepsinden bağımsız Frankofon ekolü var. Fransız, Belçika ekolü olarak geçiyor. Çok güzel hikayeleri olan ve kitap okumayı seven herkese hitap eden kitaplar. Roman şeklinde, süper kahraman hikayelerinden uzak.

GÜNÜMÜZÜN EN ÇOK ARANANI GÖRSELLİK

Popüler kültür değiştikçe çizimler, yazılanlar da değişiyor. Şu anda en popüler seri hangisi?

Şu anda en popüler mangalar. Bu yarın değişebilir. Tamamen görsellikle alakalı. NTV çizgi roman basmaya başladı sonra diziler başladı. Pandemi döneminde Marvel, DC yavaşladı çünkü film sektörü durdu. Şimdi hareketlendi. İnternette seri halinde her kahramanın dizisi var. Normalde adını duymadıkları kahramanları diziler çıkınca seri halde okumaya başlıyor insanlar.

İNSANLAR JAPONYA’DA MANGA ALMAK İÇİN KUYRUĞA GİRİYOR

Popüler olan Manga deniyor. Bilmeyenlerimiz için Manga nedir? Hangi kültürü yansıtıyor? Belli bir yaş için mi uygun, herkes okuyabilir mi?

Manga demek Japon kültürü demek. İnsanlar Japonya’da manga almak için kuyruğa giriyor. Okumayı öğrenen manga almaya gidiyor. 70 yaşında da müdavimleri var. Japonlarda manga okuma odaları var. İstasyonlarda manga değiş tokuş noktaları yapmışlar. Okuyunca bırakıyor başkası alıp okuyor. Bu kitap okuma alışkanlığı Japon kültürüne özgü. Her şeyin, her konunun anime ve mangası var.

Japon kültürüne ciddi merak var. Manga’dan bu da anlaşılıyor aslında. Neden Japon kültürü?

Bizdeki Japon kültürüne hayranlık değil, yeni neslin dünya çapında bir akımı takip ediyor olmasıyla alakalı. Avrupa’da da Amerika’da da çok okunuyor. Okumak için manga bulamıyorlar. Görsellğin tüm dünyaya hitap ediyor olmasıyla ilgili. Stokta olduğu an tüm satıcılar alım yapmak için koşuyor. Artık Marvel, DC popülerliğini yitirecek gibi duruyor.

EĞER SİNEMA OLMASAYDI YENİ NESİL STAR WARS BİLMİYOR OLACAKTI

Filmler ve çizgi roman serileri Marvel ve DC Comiks evrenleriyle paralel gidiyor. Bilgi verir misiniz?

Örneğin Thor filmi vizyonda. Filmin iyi ve ya kötü olmasının bir önemi yok. İzleyen çıkışta gelip onun kitaplarını, figürlerini almak istiyor. Şöyle düşünülmesin; film çıkıyor sonra ona göre çizgi roman yazılıyor. Aksine bu çizgi romanlar zaten vardı ve devam ediyor. Sinematik evrene buradan uyarlanıyor. İnternette dizisinin çıkmasıyla birlikte Loki satışı çok oldu. Moon Knight serisi vardı kimse bilmiyordu. Dizisiyle birlikte şu anda baskısı kalmadı. Eğer sinema sektörü olmasaydı yeni nesil Star Wars bilmiyor olacaktı.

Çizgi romana yeni başlayacak olanlara neler söylemek istersiniz? Dükkana ilk kez gelen biri neyi alıp okuyarak başlamalı?

Zevkle ilgilidir bu. Okuyucu, bilim kurgu mu ister, süper kahraman mı, roman mı ister. Ona göre yönlendirme yaparız. Spider-man derse tek hikayelik klasik kitapları var.

Süper kahramanlı olmasın derse gene Fransız ekolu derim. “Gün gezgini” ve “Kaybolan O günler” kitaplarını tavsiye ederim. Birbirinden bağımsız olduğu için bunları okuyabilirler. Amerikan ekolünden “Kara Bilim” diye bir kitap var bilim kurgu tarzında.

Yeter ki okumak istesinler, yeter ki ne okumak istediklerini bilsinler içerik olarak ona göre yönlendirebilirim.

Çizgi roman dışında dükkanda neler var?

Çizgi roman dışında diğer dükkandan farklı olarak figürlere ağırlık verdik. Posterler, kupa, anahtarlık, hediyelik eşyalar getirdik. Figür tarafı zayıf kaldı ekleme yapacağız ama yurt dışından geldiği için maliyetli. İngilizce çizgi romanlar var ve mangalar var.

PLAK VE ÇİZGİ ROMAN KOLEKSİYON SEKTÖRLERİ

Figürü alan kişi neden alıyor? Koleksiyon amacı var mı?

Funkopop koleksiyonu yapanlar var. Marvel ve DC’nin özel figürlerini toplayıp koleksiyon yapıyorlar ama animeler için koleksiyon mantığı yok. Bu kadar çizgi roman aldım hadi bunun figürü de olsun isteğiyle alım yapıyorlar. Plak ve çizgi roman işi tam bir koleksiyon sektörü.  Eskiden eğitici çizgi romanlar da çokmuş o dönemdekilerin koleksiyonunu yapanlar var.  

SÜRPRİZ OLARAK BAYRAMDAN SONRA ETKİNLİK DÜZENLİYORUZ

Cosplay nedir? Etkinlikler oluyor mu? Siz de stant açıyor musunuz? 

Cosplay; süper kahramanlara ve animelere benzemeye çalışmak diyebiliriz. Onların kostümlerini ve makyajlarını yapıp etkinliklerde eğleniyorlar. Yarışmalar düzenleniyor. Comic-con dediğimiz genellikle çizgi romanlar, bilim kurgu, fantastik türdeki filmler ve televizyon dizileri ile ilgili popüler sanatlar için olan fuarlarda oluyor. Aynı ilgi, alanına sahip insanların bir araya gelerek eğlenmeleri sağlanıyor. Bursa’da da yapılıyor, stant açamadık ama dereceye girenlere hediyeler gönderdik. Yeni şubede mekan geniş eğer gerekli izinleri alabilirsek biz de burada yapmak istiyoruz. Özellikle imza günleri yapma planımız var. Sürpriz olarak bayram sonrası bir etkinlik düzenleyeceğiz.

SENEYE BURSA’DA KİTAP FUARINDA OLACAĞIZ

Kitap fuarlarında stant açıyor musunuz? Getirisi oluyor mu? Tanıtım için işe yaradığını düşünüyor musunuz? Yakın bir zaman da fuar var mı?

Fuarların amacı reklam. Reklam olarak evet çok işe yarıyor ama maddi kazanç için değil. Fuarlarda kitapların kondisyonunun düşmesi açısından zorlayıcı oluyor. Fuara katılmak pahalı bir şey. Yakın zamanda bir fuar yok. Seneye Bursa’daki kitap fuarında olacağız.

Yaşadığınız enteresan bir olay var mı?

Dükkan içinde normalde kamera yoktu. Yıllarca kitapçılık yaptım ama yıllardır şaşırdığım olay, sohbet ettiğim bazı insanların dükkandan bazı şeyleri çalması oldu. Manga kitaplarının boyları küçük olduğu için alması da kolay oluyor. Sanıyorum bazıları bunu keyif içinde yapıyor. Doğru bir hareket değil. İnsanlar işletmeleri ayakta kalsın diye emek veriyor gelip zarar veriyorlar. Bu çok üzücü oluyor, çok zorluyor.

Siz çizgi roman okuyor musunuz?

Bu kitapların içinde olup, okumamak mümkün değil. Gençlerle birlikteyiz. Onlarla diyalog halindeyim. Mecburiyet bir yana zaten içinde olunca merak etmeye başlıyorsunuz. Entelektüel bir alan olduğunu düşünüyorum.

BAYRAMIN İKİNCİ GÜNÜNDEN İTİBAREN AÇIĞIZ

Eklemek istedikleriniz neler?

Kitap okumak çok önemli. Çizgi roman alınsın diye demiyorum, ne tür olursa olsun muhakkak okuyun. Dükkana da gelip kitap almak zorunda değilsiniz. Her zaman gezmek içinde gelebilirsiniz, bizim için önemli olan yeni insanlarla tanışmak ve iletişim halinde olmak. Bayramın ikinci gününden itibaren şubedeyiz, bekleriz.