Aktürk: İlişkiye ayna tutacak!

Dün ‘Evliliğe olur raporu vakti geldi’ başlıklı yazımda yeni düzenleme hakkında bilgi paylaşmıştım:

Aile kurumunun güçlenmesi, boşanmaların ve şiddetin azalması için çiftlere psikolojik eğitim verilecek ve sınavı geçemeyenler sınıfta kalacak.
Tabii bunun uygulanamayacağını ifade eden pek çok çatlak ses yükselmeye başladı.

‘Bu olursa kimse evlenemez’ diyenler, toplumun ruhsal bozukluğunun farkında demek ki!
Tüm yorumları kenara attım ve her önemli konuda olduğu gibi uzman görüşüne başvurdum.

Mavi Ağaç Psikoloji Danışmanlık Kurucu Uzman Psikolojik Danışman Ömer Aktürk’ün ilk tepkisi:

“Evlilik öncesi çiftlere psikolojik test ve zorunlu eğitim verilmesi bence çok değerli bir karar” şeklinde oldu.

Bundan sonrasında Aktürk’ün konuşmasını bölmeden size aktaracağım…

*****************************************************************

İLETİŞİM BOZUKLUĞU

Uygulamayı nasıl değerlendiriyorsunuz?

Aile ve çiftlerle çalışan bir uzman olarak şunu rahatlıkla söyleyebilirim:

Aile, toplumun en temel yapı taşıdır.

Ve sağlıklı bir aile, aslında sağlıklı bir karı-koca ilişkisiyle başlar. Çünkü çocuklar, hayatın stresine, çatışmalara ya da engellenmelere nasıl tepki vereceklerini çoğunlukla anne ve babalarının davranışlarına bakarak öğrenir. Ebeveynlerin tepkileri, çocukların ileride kuracakları ilişkilerde de bir model haline gelir.

Türkiye'deki aile araştırmalarına baktığımızda boşanan çiftlerin sayısı 2023 yılında 173 bin 342 iken; 2024 yılında 187 bin 343 oldu.

Ve bu rakam her yıl artış göstermektedir.

Yine araştırmalara göre Türkiye'deki boşanma sebepleri içerisinde eğitim düşüklüğü, kadının özgür olmaması, erkek egemenliğinin özellikle Doğu, Güney Doğu, İç Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde çok etkin olması, aşırı derecede alkol kullanımı, hakaret, kapalı aile gelenekleri gibi sebepler ön plana çıkmaktadır.

Terapilerde ise en sık karşılaştığımız sorun, çiftlerin iletişim kurmakta ve problem çözmekte yetersiz kalmalarıdır.

İletişim sağlıklı olmayınca, sınırlar da bulanıklaşıyor, çatışmalar ve kavgalar artıyor, yanlış çocuk yetiştirme tutumları devreye giriyor.

Hatta bazen flört aşamasında saklanan ağır psikolojik rahatsızlıklar evliliği çıkmaza sürüklüyor ve bu sorunlar genetik olarak da gelecek nesillere aktarılabiliyor!

İşte bu yüzden evlilik öncesi çiftlere psikolojik test ve zorunlu eğitim verilmesi bence çok değerli bir karar.

***

BİLİNÇLİ ÇİFTLER

Bazıları bu testlerin evlilikleri engelleyeceğini iddia ederek ortalığı bulandırmaya çalışıyor. Sizce etkisi nasıl olacak?

Amaç evliliği engellemek değil; aksine, çiftleri daha bilinçli, daha güçlü bir başlangıca hazırlamak. Bu uygulamaya ‘Önleyici Ruh Sağlığı Hizmeti’ de diyebiliriz. Çünkü ne kadar sağlam bir evlilik zemini kurulursa, o kadar sağlıklı çocuklar yetişir ve bu da doğrudan toplumun geleceğine yansır.

***

Şu anda durum netlik kazanmadığı için tahminler doğrultusunda hareket ediyoruz.

Peki, uygulanacak testin -testlerin- içeriği nasıl olabilir?

Bu bağlamda evlilik öncesi çiftlere uygulanabilecek testler şu şekilde sıralanabilir;

1. İlişki ve Uyum Testleri

* Çift Uyum Ölçeği (Dyadic Adjustment Scale): Evlilikte uyum, doyum, iletişim ve bağlılığı değerlendirir.

* Evlilik Doyumu Ölçekleri: Çiftlerin ilişkilerinden ne kadar memnun olduklarını gösterir.

2. Duygusal ve Davranışsal Değerlendirmeler

* Öfke Kontrol Ölçekleri: Kişinin öfkeyle başa çıkma becerisini ölçer.

* İletişim Becerileri Envanteri: Çiftin kendini ifade etme ve empati kurma düzeyini belirler.

* Çatışma Çözme Tarzları Ölçeği: Çiftlerin tartışma ve problem çözme biçimlerini ortaya çıkarır.

3. Psikolojik Semptom ve Ruh Sağlığı Tarama Testleri

* SCL-90-R (Psikolojik Belirti Tarama Testi): Kaygı, depresyon, obsesif düşünceler, somatik belirtiler gibi birçok alanı tarar.

* Beck Depresyon Ölçeği: Depresif duygu durumunu ölçer.

* Beck Anksiyete Ölçeği: Kaygı düzeyini belirler.

* Stresle Başa Çıkma Ölçekleri: Günlük stresle nasıl mücadele ettiklerini gösterir.

4. Kişilik ve Mizaç Değerlendirmeleri

* MMPI (Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri): Kişilik yapısı, psikopatolojiye yatkınlık ve saklanan ruhsal sorunları tespit etmekte etkilidir.

* Big Five (Beş Faktör Kişilik Testi): Sorumluluk, dışadönüklük, uyumluluk gibi kişilik özelliklerini ölçer.

* Mizaç ve Karakter Envanteri: Bireylerin duygusal eğilimleri ve davranış kalıpları hakkında bilgi verir.

5. Özel Durumlara Yönelik Testler

* Bağlanma Stili Ölçekleri: Güvenli, kaygılı ya da kaçıngan bağlanma eğilimlerini ortaya koyar.

* Çocuk Yetiştirme Tutumları Ölçekleri: İleride ebeveynlik rollerinde nasıl davranabileceklerini gösterir.

* Şiddet Eğilimi / İmpuls Kontrol Ölçekleri: Potansiyel riskleri önceden fark etmeye yardımcı olur.

***

Bu testlerin amacı, kesinlikle ‘evlenemezsin’ demek değildir.

Amaç, çiftlerin güçlü ve zayıf yanlarını görmelerine, olası riskleri önceden fark etmelerine ve evlilik yolunda daha bilinçli adım atmalarına destek olarak farkındalık seviyelerini artırmaktır.

Bir başka deyişle bu testler, ilişkiye ayna tutar.

Çiftler de bu aynada gördükleriyle ya ilişkilerini güçlendirir ya da daha sağlıklı bir seçim yapma şansı elde eder.

Diğer tabirle ilişkilerinin geleceğini okur.

***

Tabii tüm bu testler öncesi verilecek eğitimlerden de bahsediliyor.

Uyumsuzluğa karşı eğitim bir çözüm olabilir mi?

Ayrıca eğitim başlıkları için de örnekler isteyeceğim.

Evlilik öncesi çiftlere verilebilecek eğitimler;

İletişim ve Empati Eğitimi, Çatışma ve Problem Çözme Becerileri, Öfke ve Duygu Düzenleme Eğitimi, Finansal Okuryazarlık ve Ortak Bütçe Yönetimi, Ebeveynlik ve Çocuk Yetiştirme Tutumları, Sağlıklı Sınırlar ve Bağımsızlık-Birliktelik Dengesi, Cinsellik ve Mahremiyet Eğitimi, Kültürel Farklılıklar ve Değerler Üzerine Eğitim, Psikolojik Sağlık ve Farkındalık Eğitimi olarak sıralanabilir.

***

Aslında bu eğitimler sadece evlilik öncesi değil, evlilik boyunca da çiftlere yol gösterecek donanımlar kazandırır.

Önemli olan öğrenilen bilgileri uygulamak.

Çiftlerin, ‘eğitimi aldım ben evlenmeye hazırım’dan ziyade içselleştirip yaşam biçimi haline getirmeleri gerekir.

Çiftler iletişim, problem çözme ve ebeveynlik gibi konularda ne kadar bilinçlenirse, hem kendi ilişkileri hem de yetiştirecekleri çocuklar için o kadar sağlıklı bir zemin hazırlanmış olur!

*****************************************************************

İlerleyen günlerde muhakkak düzenlemenin ayrıntıları gelecektir.

Uygulanma ihtimali bile uzman isimlerden tam not aldı.

Umuyoruz ki işe yarar!