Az mesai çok tatil

Çalışmak ile ilgili sosyal medyada çok sayıda paylaşım görmeye başladım.

İnsanlık ‘Sanayi Devrimi’nden bu yana emeğinin karşılığında aldığı ücretle ayakta durmaya çalışıyor.

Ve belki de ilk kez bu kadar sorguluyor!

Ya da gönderi yaparak isyanının görünürlüğünü artırıyor.

Haftanın her gününe yayılan iş temposu kişilerin kendilerine zaman ayırmasına izin vermiyor.

Çoğunluk piyangodan çıkacak paranın hayalini kurarak yaşlanıyor, deniz kıyısındaki küçük evini zihninde canlandırarak son nefesini veriyor.

Peki, kim suçlu?

İşçiler, işveren, sistem, ülke politikaları, küreselleşme, kapitalizm…

Çok kavram sayabiliriz.

Üzerimizden suçu atmak için kurban bulmak kolay!

Ama talep etmeyenlerde de yok mu hata?

Konuyla ilgili dünyadan örnekler vereceğim ve diyeceksiniz ki:

“Türkiye’de mümkün değil!”

Biz buna inandıkça böyle olmaya devam edecek…

***

Avrupa'da haftalık ortalama çalışma saatinin en yüksek olduğu ülke Türkiye. Türk vatandaşları haftada 42,9 saat çalışırken bu süre AB ülkelerinde ortalama 36,4 saat.

Buna rağmen ‘az mesai çok tatil’ söylemi Avrupa’da rüzgâr gibi esiyor.

Ve haftada 4 günlük çalışma sistemine geçilmesini resmi olarak yasal hakka dönüştüren ilk ülke Belçika oldu.

Almanya ise 34,2 saat ile OECD ve AB genelinde en kısa çalışma süresine sahip ülke olduğu halde 4 gün çalışma şeklini konuşuyor.

İngiltere’de 2022 yılında 70 şirketin 3 binden fazla çalışanının bunu denediği bilgisi mevcut. Yapılan anketlere göre bu uygulamaya devam etme kararı alınmış.

22 yıl önce haftalık süreyi 35 saate indiren Fransa’da, şirketler 4 günü deneyen ülkelerden biri.

En dikkat çeken ise, İspanya!

İspanya Hükümeti, şirketlerin 4 günlük çalışma süresi denemesini desteklemek için 50 milyon Euro ödenek sundu.

Gerçek olması mümkün değilmiş ya da Avrupa hayranlığı geliştirmek için bilinçli reklam yapılıyormuş gibi, değil mi?

Neden ülkemizde olamıyor?

Çok çalışmak verimlilik anlamına gelmiyor!

Bu altın değerindeki cümle üniversitelerde bazı bölümlerde derslerde kullanılıyor.

Proje yazarken, sunum yaparken, sınavda soruyu yanıtlarken kullanılması çok havalı olan bu cümle, ne yazık ki reel hayatta kendisine uygulama alanı bulamıyor.

-Verimlilik, kaynaklardan en iyi şekilde yararlanmakla ilgilidir. Bu, işletmelerin daha az para ve az atıkla daha fazlasını üretebileceği anlamına gelir. Yani daha çok çalışmakla bir bağlantısı yoktur. Zaten iş yerinde geçen zaman; mal ve hizmete dönmüyorsa verimlilikten nasıl bahsedilebilir?-

Durumun farkında olan bazı kurumsal şirketler bu alanda ciddi çalışmalar yapıyorlar.

Aynı işi kaç kişi ile ne kadar sürede yapabileceklerini teknik olarak hesaplıyor, buna göre planlamaya gidiyorlar.

Kabul edelim ki, pandemi ile hayatımıza giren hibrit çalışma şekli de biraz rahatlama sağladı.

Haftanın belirli günlerinde evden çalışılabiliyor, gerektiğinde ofise gidiliyor. Gerçi eminim bundan da şikâyetçi olanlar vardır ancak ülke koşullarında kötünün iyisi bu.

İşveren psikoloji, çalışanını her zaman işinin başında görmek istiyor.

Hiç unutamadığım bir anım var bununla ilgili.

Üniversitede ücret politikaları alanında uzmanlaşmış, verimlilik, etkililik gibi kavramları anlatan tanıdığım bir profesör vardı.

Proje bazlı yapılan bir işte istihdam ettiği çalışanlarına asgari ücret verdiği için haftalık çalışma sürelerini tamamlamaları gerektiğini defalarca tekrar etmişti.

“Maaşı hak etmeniz için, haftada 45 saat ben sizi görmeliyim” diyordu!

Sonra ne oldu?

Proje bittiği halde hafta sonunu da ofiste geçirmek zorunda kalan bu kişiler, işi bırakıp kaçtılar.

Alanında uzmanlaşmış, üniversitede ders anlatan bir profesör de bu şekilde davranıyorsa durum iç açıcı değil demektir.

Modern kölelik sisteminin sonu gelir mi?

Bir de işveren gözüyle konuyu değerlendir siteminde bulunabilirsiniz.

Yapamam!

Ben sözde değil uygulamada da verimliliğin ne olduğunu iyi biliyorum.

***

Bir gün İş Yasası’nda geçen “Türkiye'de haftalık çalışma süresi 45 saattir” ifadesi değişir mi?

Yoksa AB ülkelerinde artık çalışılmayacak saatler, günler de ülkemizde mesaiye eklenir mi?