Bırakınız inandırsınlar, bırakınız yönetsinler!

Düşünce şeklimiz yeni baştan kurgulandı.

Öyle ki bazılarımız artık düşünemiyor bile.

Olaylar karşısında verilen tepkilere bir bakın…

‘Trafik kazası sonucu iki ölü, üç yaralı var’ haberindeki ölenleri yaşıyor, yaralıları da sağlıklı sayabilir miyiz?

Eğer algılarımız başkaları tarafından yönetilebiliyorsa her şey mümkün.

Günümüz Türkiye’si tam da böyle.

Her şey tartışmaya açık, ne doğru ne yanlış belirsiz önemli olan çoğunluğun neyi kabul ettiği!

Bunun için afilli bir kavram da geliştirilmiş:

Post-truth ülkesi Türkiye.

Yani ‘gerçeklerin bir kıymeti yok, genel kanı neyse onu yaşıyoruz.’

***

Geçen sene bugünlerde neleri konuşuyorduk diye arşivi karıştırdım.

Çocuk, kadın ve hayvan cinayetleri, enflasyon -sebze ve meyve fiyatlarındaki aşırı artış- kuraklık -Bursa’nın kaç günlük suyu kaldığı- vb…

Kısır döngüde hapsolmuş gibiyiz.

Hiçbir şey değişmemiş, sorunlara çözüm de bulunmamış hatta daha da katmerlenmiş.

Ama sokak röportajlarında bazıları hâlâ diyor ki:

“Dünyayı biz yönetiyoruz, istesek Amerika’yı yerle bir ederiz, Avrupa biz olmasak felaketi yaşayacak, kişi başına düşen gayri safi milli hasılada rekor kırıyoruz, zenginleştik…”

Tüm bunların antitezini savunurken, üstelik de elimizde veriler varken insan yine de şüpheye düşüyor.

Acaba herkes hayatından memnun da bizde mi sorun var?

Nankör müyüz yoksa?

Burada ‘post-truth’ kavramı devreye giriyor.

Akademik literatüre göre toplumsal ve siyasi alanda popüler bir kavram olan post-truth; hakikatin önemini yitirdiğini, bireylerin karar verirken ya da bir konu üzerinde kanaat getirirken doğrunun, nesnel gerçeklikler yerine duygularla, inançlarla belirlenmesidir.

Elbette bu yalnızca kendimizi kandırmak için kullanılan bir araz değil; aynı zamanda dünyadaki pek çok büyük olayın da tartışmaya kapatılarak, ne servis ediliyorsa ona inanılmasını sağlayan bir sihir.

***

Savaşları düşünün.

Olması gereken aslında neydi?

Kim haklı ya da değildi?

Tüm mesele medyanın da gücüyle bir algı oluşturmakla ilgili.

Bugün düşman olarak lanse edilenler ya değillerse?

Sorgulamak, yaşantımızı derinden sarsacağı için bunu yapmayı reddediyor ve kolay olan yolu seçiyoruz:

Bırakınız inandırsınlar, bırakınız yönetsinler!
Konuyla ilgili yazılmış çok sayıda makale mevcut.

Bunlardan biri ‘Öznenin Ölümü: Post-Truth Çağında Güvenlik ve Türkiye’ başlıklı ve teknolojinin getirdiği yönetim gücüne de değiniyor:

“…Teknolojinin geliştiği günümüzde, internet ve sosyal medya önemli bir haber alma aracına dönüşmüştür. Bu durum uluslararası alanda da etkisini hissettirmiştir. Nitekim Arap Baharı süreci, gerek halkın baskıcı rejimlere karşı organize olmasını kolaylaştırması gerekse de bir bölgede yaşanan değişimin diğer toplumları etkileme ve domino etkisi yapabilmesini kolaylaştırıcı bir özelliği bulunması nedeniyle internet ve sosyal medyanın uluslararası alandaki rolünün daha fazla öne çıktığı bir dönem olmuştur.

Tunus’ta başlayan devrim ve dönüşüm hareketi, medya ve diğer iletişim araçları sayesinde bölge üzerinde de etkili olmuş ve bütün bir bölgeyi saran halk hareketleri görülmüştür. Bu durum zamanla iletişimin dönüştürücü etkisini daha da anlaşılır kılmıştır…”

***

Yalan bilginin yayılma hızını düşününce her şey mümkün oluyor.

Sosyal medya aracılığıyla bugün Türkiye’de gelir dağılımında adaletsizlik olmadığını, birkaç kişinin harcama şeklinin kötülüğü nedeniyle yanlış bir algı oluşturulduğunu yaysak birkaç güne kendimiz de ikna olur; mutlu hissederiz!

Hâlbuki bu şekilde kandırılırken, kötülük kol geziyor ve gerçekler unutturuluyor.

Farkındaysanız haftalar önce sahte diplomaları tartışıyor ve ahlaksızlığın ayyuka çıktığından şikâyet ediyorduk.

Şimdi ise yalnızca bir espri konusu ve sahte diplomalılar bulundukları konumlarda hayatlarına devam ediyor.

Örnekleri çoğaltmak mümkün ancak onların da bıraktığı etki silinmeye başladığı için şu anda paylaşacak bir sorun bulamadım.

Galiba her şey yolunda…