Bugün ne vergisi ödesem?

2024’ün sonuna yaklaşırken dertlerimiz dağ oldu.

Hiç pozitif düşünce gurularını dinleyecek gücümüz kalmadı.

Yeni yıl ile ilgili olumlu düşünceleri olan varsa, bize de anlatsın.

Kiminle konuşsam mutsuz, umutsuz, öfkeli.

Sanki her şey bir anda elimizden yitip gitti.

Siyasi söylemlerden hiç bahsetmiyorum bile.

Bize ekonomik kaygılarımız yetiyor.

Sosyal medyanın gücüyle başımıza gelenlere biraz olsun tebessümle yaklaşabiliyor, ağlanacak hâlimize gülüyoruz.

Son zamanların en popüler başlığı ‘bir vergi de sen üret!’

Hiç aklımıza gelmeyecek uygulamalar ekonominin yöneticileri tarafından önümüze sürülüyor; izahı olmayınca mizahı oluyor.

Yeni kanun teklifi ile yapılması öngörülen vergi düzenlemesiyle; insansız hava araçları (drone), 5.000 TL ve üzerindeki kol saatleri ve eğlence amaçlı tasarlanmış motorlu uçan oyuncaklar yüzde 20 oranında Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) kapsamına alınıyor.

‘Lüks tüketim ögeleriyle işimiz yok, bize ne bundan?’ diyebilirsiniz.

Ama bu ne kadar ince ince ayarlama yapıldığını kanıtlıyor bize.

Gelen tepkiler sonrası 2025’e bırakılan uygulamayı hatırlayalım:

Limiti 100 bin lira ve üzerinde olan kredi kart sahipleri, her bir kart başına yıllık 750 lira katılma payı ödeyecek.

Haberlerin, öğle kuşağındaki dedikodu yüklü programlardan farkı kalmadı.

Ortaya atılan bir şey için tüm kesimler açıklama yapıyor, herkes birbirini eleştiriyor.

Önce kızılıyor sonra eğleniliyor ve konu kapatılıyor.

Katılma payı uygulaması için de aynısı oldu.

Capsleri yapıldı, savunanlar ve ‘asla uygulanamaz’ diyenler biraz gündemi oyaladı.

Tepkiler üzerine uygulama rafa kaldırıldı.

Şunu bile duydum:

Elektrik tüketim bedelleri aynı olmasına rağmen kişiler, gelirlerine göre fatura ödeyecekler!

Ve kazancınızdaki en ufak oynamayla vergi dilimine girmeniz an meselesi.

Tabii ki sitemim emekçiler adına:

Daha fazla emek harcayıp biraz daha iyi bir ücret elde etmeye çalışırken elindekini vergiye kaptıranlar için!

Beş kuruş fazla varsa cebinizde, hemen aklınıza şu gelsin:

“Bugün ne vergi ödesem?”

***

Türkiye’nin içinde bulunduğu bu girdap elbette ekonomi tarihi kitaplarına girecek.

Sıra bize gelmeden evvel tarihin en ilginç vergilerine birlikte bakalım.

Aposto; “Dünyanın dört bir yanında, devletler mali ihtiyaçlarını karşılamak için birbirinden ilginç ve bazen de tuhaf vergiler uyguladılar. Gerek ekonomik gerekse toplumsal değişimlere ayak uydurmak amacıyla getirilen bu ödemeler, kimi zaman halkın büyük tepkisine yol açtı, kimi zaman ise zekice vergiden kaçınma yöntemlerine ilham verdi” açıklamasıyla çok güzel derlemiş.

Görünce ben de paylaşmak istedim…

İlk sırada ‘Samur ve Amber vergisi’ var:

1640 yılında Osmanlı tahtına çıkan ve akli problemleri nedeniyle ‘Deli İbrahim’ olarak anılan Sultan İbrahim, samur kürküne ve ambere pek düşkünmüş. Sultan’ın samur merakı İstanbul’da kürk fiyatlarını katlamış; bedestenlerde, hanlarda, mahzenlerde bulunan mallara fiyatı sonradan miri gelirlerden karşılanmak üzere el konulmuş, tüccarlar mallarına el konmasın diye dükkânlardan kaçarak gizlenmeye başlanmış.

Bir diğer örnek ise Rusya’dan ‘Sakal vergisi’:

Ülkenin kurucu babalarından biri olarak da bilinen ‘Büyük Petro’ ya da ‘Deli Petro’ Avrupa modasını Rusya’ya uygulama derdindeymiş. Rus geleneğinin önemli bir sembolü olan sakal, Ortodoks Kilisesi’nin eski gelenekleriyle ilişkilendirildiği için modernleşmenin önünde bir engel olarak görülmüş. Petro da planlarının önündeki bu engeli kaldırmak için 1668 yılında sakal vergisini uygulamaya koymuş.

Dilimlenmiş ‘Çörek ve Balkabağı vergisi’ne de değinmeden geçemem:

New York’ta sade bir çörek satın alırsanız, bu bir market ürünü olarak kabul edilir ve satış vergisinden muaftır. Ancak çöreği dilimletirseniz, üzerine yağ sürerseniz veya kızartırsanız bu ürün birden bire ‘hazır ürün’e dönüşür ve satış vergisine tâbi tutulur. Yine Jersey’de bir balkabağını dekorasyon amacıyla kullanmak için satın alırsanız vergi ödemek durumundasınız!

***

Liste uzayıp gidiyor.

Peruk, pencere vergisi gibi ilgi çekici başlıklar mevcut.

Araştırın, en beğendiğinizi seçin ve ‘#birvergidesenüret’ ile paylaşın.

Belki sesinizi duyarlar, gönlünüze göre verginiz olur…