Güvenlik sorunu: Dezenformasyon!

Yeni çağın en büyük tehdidi nedir?

Doğal afetler, salgın hastalıklar, ekonomik çöküş ya da teknolojideki gelişmelerle hayatımıza giren ‘yapay zekâ’ mı?

Tüm dünyada araştırmalar sonucu ortaya konan ve hepimizi yakından ilgilendiren en büyük tehdit:

Dezenformasyon!

‘Yanlış bilgi’ olarak kısaca tanımlayabiliriz ama eksik kalır.

Çünkü burada bir kasıt var.

Dezenformasyon; sahte belge, fotomontaj, montaj yöntemleri ile yanlış bilgilerin yayılmasına verilen isimdir ve bilginin yanlış olduğu bilinmektedir!

Amaç kişi ve kurumların küçük düşürülmesi ya da halkın kaosa sürüklenmesidir.

Günümüzün şartlarını düşününce; bunun hiç de zor olmadığını görebiliriz.

Birinci suçlu sosyal medya olarak lanse edilse de sorumlu ne sosyal medya ne de yapay zekâ.

Sorumlu tabii ki insanlar!

Araçlar geliştikçe ne yazık ki kötüye kullanım da yeni yollar keşfediliyor.

Bununla mücadele için ise farkındalık gerekiyor.

Bu kapsamda geçen hafta Bursa Valiliği himayesinde, İletişim Başkanlığı Bursa Bölge Müdürlüğü ve İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi (DMM) iş birliğiyle ‘Dezenformasyonla Mücadele Eğitici Eğitimi’ düzenlendi.

Merinos Atatürk Kongre Kültür Merkezi'nde düzenlenen etkinlik, İletişim Başkanlığı Bursa Bölge Müdürlüğü, Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa Teknik Üniversitesi, Mudanya Üniversitesi, İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü arasında imzalanan ‘Dezenformasyonla Mücadele Kurumlararası İş Birliği Protokolü’ çerçevesinde gerçekleştirildi.

Tabii biz gazeteciler, bu eğitimde basın sektörünü de görmek istiyoruz! diyor ve ayrıntılara geçiyorum.

***

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Bursa Bölge Müdürü Ali Fuad Gölbaşı açılış konuşmasında:

“Gönüllü eğitmenler tarafından gerçekleştirilecek seminerlerle toplumda dezenformasyon direncinin oluşturulmasını hedeflemekteyiz” dedi ve sözü DMM Koordinatörü İdris Kardaş’a bıraktı.

Kardaş ise; “Bu iş bir iki ayda çözülebilecek bir mesele değil. Dezenformasyon bugünün dünyasında varoluşsal bir krize dönüşecek. Uluslararası raporlarda; ulusal ve uluslararası güvenlik sorunu olarak karşımıza çıkıyor. Açlıktan, terörden bile daha önemli bir konu!” uyarısında bulundu.

Bursa Vali Yardımcısı Salih Altun da bir konuşma yaptı.

Konuya fazlasıyla hâkim olduğunu düşündüğüm Altun, toplumu moral olarak çökerten ve zihinsel karamsarlığa itip, kargaşaya neden olan şey olarak tanımladı dezenformasyonu.

‘Aileleri yıkan dedikodu’yu örnek olarak gösterdi ve:

“Bu enformasyon okyanusunda yüzmeyi öğrenmekten başka şansımız yok.

O mu doğru, bu mu doğru? diye uğraşmak, milyonlarca saatimizi alır ama zamanımız yetmez. Beynimizde enformatik vizyon belirlemeliyiz. Evrenin yaratılışının bir rezonansı var. Refleksleri manipüle olmayacak şekilde düzenlememiz gerekiyor” ifadelerini kullandı.

Ardından eğitim oturumlarına geçildi.

***

Dijital dünyanın getirdiği çıkmazları arasında ‘Deepfake’ var ve DMM Koordinatörü İdris Kardaş bu kavrama dikkat çekti.

Deepfake, mevcut bir görüntü veya videoda yer alan bir kişinin, yapay sinir ağları kullanarak bir başka kişinin görüntüsü ile değiştirildiği bir medya türü.

Özellikle Instagram’da bu videolarla çok sık karşılaşıyoruz; ülke bakanları, sanatçılar, futbolcular bu sistemle konuşturuluyor ve bazıları da görüntülere inanıyor.

Tüm çıkmaz da burada başlıyor.

Fırsatını bulmuşken konuyla ilgili sorularımı DMM Koordinatörü İdris Kardaş’a yöneltebildiğim kısa bir röportaj gerçekleştirdim.

Sizi soru-cevap kısmıyla baş başa bırakıyorum…

*****************************************************************

DOĞRU HABERCİLİK

‘Dezenformasyonla Mücadele Eğitici Eğitimi’ne basını da dahil etmeyi düşünüyor musunuz?

Basın ile hep iç içeyiz. İletişim Başkanlığı’nın birinci ortak paydaşı zaten medya. Eğitimler, çalışmalar yapıyoruz. Medyanın dışında kamu kesiminin öğretmenlerin, kamu idarecilerinin üzerinden toplumun tüm kesimlerine ulaşmak isteğiyle yeni bir fikir olarak bu eğitim ortaya çıktı.

Basının temeli doğru habercilik olduğu için özellikle basına eğitim düzenlemedik. Gazetecilerin bu anlamda tecrübesi var. Ama yeni dönem yapay zekâ, teknoloji, bunların ortaya çıkardığı dezenformasyonla ilgili çalışma yapılması gerekebilir; bunun üzerinde çalışabiliriz.

‘GÜVEN SARSILIR!’

Basına ‘doğru bilgi’ için çağrınız var mı?

Birinci görev basına düşüyor. İnsanlar; konveksiyonel medyanın doğru bilgiye ulaşmakta en önemli kaynak olduğunun farkında. Ama orada da yanlış bilgi varsa bu güven sarsan bir şey olur.

Konveksiyonel medya çalışanlarının, gazetecilerin bilginin doğru olduğuna emin olduktan sonra haberi yapmaları çok önemli. Öbür türlü tamamen toplum sosyal medya üzerinden haber almaya yönelir; durum kötüleşir.

Basının sorumluluğu bu anlamda fazla. Doğru habercilikle konveksiyonel medya güçlenir ve tek kaynak olur. Bu da hepimizin işine yarar!

Yapay zekâ haber yazabiliyor. Bunu yakalayan sistemler mevcut mu?

İletişim Başkanlığı bünyesinde yazılımlarımız var. Önümüze düşen metnin yapay zekâ tarafından üretilip üretilmediğini biz görebiliyoruz. Ancak yapay zekâ haber üretimi konusunda üst düzeye ulaştığında, mükemmelleştikçe -ki sürekli öğreniyor- tespit edilse bile ne fark eder? İçerik doğru, bilgiler doğruysa sorun yok.

Cümle devrik, noktalama bozuk olabilir ama önemli olan her zaman doğruluk!

GAZETECİLİK VAR OLACAK!

O zaman şu çıkarımı yapabilir miyiz?

‘Eğer yapay zekânın ürettiği haber doğruysa gazeteciye de gerek kalmayacak!’

Yapay zekânın pek çok mesleği ortadan kaldıracağı söyleniyor. Ama ben hiçbir meslek grubunun kaybolacağı kanısında değilim. İnsanlık var olduğu sürece yapay zekâ ne kadar güçlü de olsa, insana ihtiyaç olacak.

Bir fotoğrafçıyı, foto muhabirini düşünün. Onun çektiği fotoğrafı yapay zekâ çekebilir mi?

Çekemez; insan anlam dünyası içinde farklı şeyleri resmedecek çünkü.

Bu görüntüyü, etkili metni sağladığı sürece gazetecinin varlığı önemlidir.

Sistemin ürettiği mükemmele yakın metinler bir süre sonra devre dışı kalacaktır. Gazetecilik her zaman var olacaktır!