100 m. koşusu özellikleri ve dünya rekortmeni Usain Bolt

Dünyada gelmiş geçmiş kısa mesafelerdeki en ünlü atletlerden sonuncusu olan Usain BOLT (Jamaika) 16 Ağustos 2009’da Berlin’de yapılan Dünya Atletizm Şampiyonası’nda kırdığı 9.58’lik ve 4 gün sonra 20 Ağustos 2009 200 m. deki 19.19’luk dünya rekorlarının üzerinden 16 yıl geçmesine rağmen hala elde ettiği derecelere yaklaşan yeni bir isim olmaması çok düşündürücü…

Dünyada düzenlenen ilk olimpiyat olması nedeniyle Atina Olimpiyatları’nda 100 m. 12 saniyede koşulmuştu. Bir başka bakış açısı ile insanoğlunun 100 m. dünya rekorunu “2.42 saniye” daha iyi koşması ömrünün 110 yılını aldı.

100 m. 10 saniyenin altında ilk olarak ABD’lerinden Jim Hines (doğum: 1946, ölüm: 2023) tarafından 1968 Olimpiyatları’nda 9.95 olarak koşuldu. 100 m. gelişme tablosu: Tyson Gay (ABD), 9.69, 2008, Usain Bolt (Jamaika): 9.58,2009.

Dünya sprint tarihinin en uzun boylu atleti olan Usain Bolt (boy: 1.96 m), 100 m. dünya rekorunu kırarken 41 adım (sağ ayak; 20 adım, sol ayak 21 adım) attığında, adımlarının ortalama uzunluğu 2.44m. idi. En yakın rakibi Tyson Gay’in (boy: 1.80 m) ise 100 m.’yi 9.71 koştuğunda, 100 m.yi 45,5 adım atarak, 2.20 m. adım uzunluğu ile bitirmişti.

Bu avantajın ötesinde, Usain Bolt koşu tekniğinde, dikey duruma geçerek yarışın sonuna kadar bu pozisyonunu korur, yani bir başka deyişle, Usain Bolt’un öne doğru düşme açısı ortalama 18’5 derece, ortalama adım frekansı: 4,28 m/sn.(dakikada 257 adım) iken Tyson Gay’in 100 m. deki ortalama öne doğru düşme açısı, 18.4 derece, adım frekansı: 4.68 /sn (dakikada 281 adım) idi. Bolt, en yüksek hıza koşunun 60-80 m. aralığında ulaşırken, öne doğru düşme açısı da 21,4 dereceye çıkıyor.

Eğer Bolt, koşudaki adım sıklığını, 4,5 adım/Sn. yani; dakikada, 270 adıma çıkarabilse idi 100 m. yi 9.11 koşabilecek çapta bir atletti. Ancak Bolt, TV röportajlarında 100 m. yi 9.40’da koşacağını hayal ettiğini söylese de bu dereceye ulaşamadan aktif sporculuk sonlandırıp pistleri terk etti.

Usain Bolt’un 100 ve 200 m. biyomekanik analizlerini en iyi inceleyen olimpiyat koçu ve pek çok kitabın yazarı olan Rusya’da doğup 1990’da Amerika’ya göç eden Dr. Nicholas Romanov, 2002 yılında Prof. Dr. Tim Noakes ve arkadaşları ile birlikte sprint koşu sırasında dizler üzerinde olan etkiyi % 50 oranında azaltmanın yollarını gösteren, patenti kendine ait çığır açıcı bir çalışmayı “Pose metodunu” ortaya attı. Pose metodunun özü; uzun adım atarak gövdeyi atletin genel kütle merkezinin önüne indirmek olarak tanımlanabilir.

”Koşarken yorulduğumuzu hissettiğimizde ne yapmalıyım?” sorusu hemen hemen her atletin antrenman ve yarıştan sonra kendi kendine sorduğu önemli bir sorudur. Yorgunluğun, psiko-sosyal yönü fizyolojik olarak gerçek enerji tükenmesinden çok daha önce ortaya çıkar. Bundan kurtulmak için, atletin tek yapacağı, zihninin; yaptığı eyleme odaklanmasıdır yani öne doğru düşerken ayağı yerden çekme eylemine beyninize ne kadar çok odaklarsanız, gereksiz enerji harcamaktan o kadar çok uzaklaşırsınız.

İşte antrenman ve yarışta, performansı etkiyen en önemli faktör beyninizi yarış boyunca en iyiyi yapmaya odaklamaktır. Bu odaklanmayı psişik olarak yapmadığınız takdirde yarışı, fizik gücünüzün bitmesinden değil, beyninizin verdiği komutla bırakırsınız. Özetle, bacaklarda ağrı, kas gücünde azalma hissetmeye başladığınızda gövdenizi “dizleri çekme” eylemine hazırlayın, gövdeyi öne doğru alırken ayağınızı yerden çekmeye odaklanın.

Bu tip odaklanma ile gereksiz enerji harcamaktan kaçınmış olursunuz. Bu metotla oto- kontrol mekanizmanızı hem beyinsel hem bedensel olarak geliştirmeye çalışın. Esnek koşmak, Anaerobik koşu yerine vücudun mevcut enerji kaynağı ve yakıtı olan ATP (Adenosin trifosfati) çok tüketmeden, yüksek bir adım hızı yakalayıp bunu korumaktan geçer.

Daha hızlı koşmak için gövde ağırlık merkezini daha öne al, daha hızlı koş, bunu yaptığınız takdirde hızınız daha çok sizin kontrolünüzde olacaktır. Dr.Romanov, halen dünyanın pek çok ülkesinde bu konu ile ilgili konferanslara katılmaktadır.

Tekrar günümüze dönersek halen Usain Bolt’un veliahtı olarak gösterilen Amerika’nın yeni ilahı Noah Lyles son zamanlarda formundan uzak görülüyor. 16 Ağustos’ta Dismond ligin Silezya, Polonya ayağında Jamaika yeni parlayan isimlerinden Kishane Thompson,100 m. yarışında 9.87’lik derecesi ile 9.90 koşan Noah Lyles’ı geçmeyi başardı.

20 Ağustos’ta da Diamond ligin son koşulan Lozan, İsviçre ayağında, yine bir diğer Jamaikalı Oblique Seville, bardaktan boşanırcasına yağan bir yağmur altında, 9.87 ile birinci gelirken Noah Lyles, 10.02 ile ikinci olabildi.

SONUÇ:

Bakalım, 16 yıl önce 100 m.de 2009’da Usain Bolt’un elde ettiği 9.58’lik dünya rekoru kaç yıl sonra kırılabilecek ama ondan önce 100 m.yi hangi atlet 9.60’ın altında koşacak 2.ci adam olacak?

Diamond ligin son yarışmaları 22Ağustos 2025’te Belçika’nın Brüksel kentine Diamond lig finalleri de 27-28 Ağustos tarihlerinde İsviçre’nin Zürih kentinde yapılacak.

2025 yılının atletizmdeki son büyük organizasyonu, 13-21 Eylül tarihlerinde 200’e yakın ülkenin 2000’den fazla kadın ve erkek atletinin katılacağı Dünya Atletizm Şampiyonası olacak.