Atlet, spor eğitmeni ve izcilikte bir çınar: Ali Süha Polat

Rahmetli Ali Ağabey ile son olarak 1998 yılında Bursa’da 3 günlük bir beraberliğim olmuştu. 1997 yılında TMOK’un Ataköy Olimpiyatevi’nde açmış olduğu “Dünden bugüne (1922-1997) Türk atletizmi” fotoğraf sergisinden sonra 13-18 Kasım 1998’de Bursa masterler atletizm kulübü başkanlığım döneminde Bursa Valisi olan Sn. Orhan Taşanlar’ın desteği ile Valilikle ortaklaşa açtığımız “Cumhuriyetimizin 75. yılında resimlerle Türk atletizmi” konulu resim sergimizde konferans için Bursa’ya davet ettiğimiz gazeteci-yazar Neriman Tekil ile birlikte Bursa’ya gelen Ali ağabeyle Bursa’da kaldıkları 2 gün boyunca sohbet etme imkanımız olmuştu.  Bu sohbetlerde Ali ağabey hayat hikayesini şöyle özetlemişti:

“25 Haziran 1923’te Azerbaycan’ın başkenti olan Bakü’de doğmuşum. Ailem ben 6 aylıkken İstanbul’a taşınıp Moda’ya yerleşmiş. İlkokulu 41. ilkokulda okudum. İlkokul sonrası nüfus cüzdanım olmadığından ortaokula gidemeyince babam beni bir demircinin yanına çırak vermiş. O yıllarda her 19 mayısta FB stadının orada tören olurdu. Okullar Kadıköy İskelesi’nde buluşup tören yerine gitmek için yola çıktıklarında, önde Türk Bayrağı, ardında okul flaması, boru-trampet takımı ve izciler, arkalarında da sivil öğrenciler yürürdü. Ben trampet seslerini duyup Osmanağa Camii’nin önüne koştuğumda başlarında izci kıyafetleri giymiş beden eğitimi öğretmenleri olan İstanbul Kız Öğretmen Okulu öğrencilerini görünce gözlerim yaşarmıştı. Kadıköy’de 1935 yılında FB Stadı’nda yapılan Balkan Atletizm Şampiyonası’nı seyrettikten sonra koşmak için FB atletizm camiasına katıldım ve atletizme Rızapaşa Çayırı’nda Burhan Etiler, Badi Nejat gibi arkadaşlarımla hazırladığımız 200 metrelik 4 kulvarlı oval toprak pistte yarışmalar yaparak başladık.

Nüfus kağıdım çıkınca 1939 yılında Kadıköy 3. ortaokuluna (şimdiki Atatürk Lisesi) kaydoldum. Ortaokulda atletizmle daha da yakınlaştım. Bu arada izcilikle de beden eğitimi öğretmenlerim Burhan Sümersan ve Selin Duru’nun teşvikleri ile tanıştım. 1942’de ortaokuldan mezun olup Haydarpaşa Lisesi’ne geçtim. Lisede hocam Abdi Atamer ve arkadaşım kros şampiyonu Raif Develioğlu’nun yardım ve teşvikleri ile atletizm çalışmalarıma hız verdim. Lise yıllarımda koştuğum değişik branşlarda en iyi derecelerim: 800 m: 2.00.2, 1500 m.: 4.14.1, 3000 m: 9.20.8, 5000 m: 16.58, 10.000 m: 36.40, 400 m. engelli: 60.8 idi. Kışın koştuğum kır koşularında da 8 birincilik, 2 ikincilik elde ettim. Lise hayatımda 3 yıl boyunca FB forması ile İstanbul ve Türkiye atletizm birinciliklerine katıldım. Bu arada sevdiğim izciliğin amaç ve felsefesine ait ilk bilgileri Haydarpaşa Lisesi’nin beden eğitimi öğretmenleri ve izci liderleri Apdi hocam ve Veli Gemici, Selim Duru ve daha sonra GS Kulübü atletizm şubesinin idarecisi olan Rahmetli Tevfik Tiryakioğlu hocalarımdan aldım. 1945-46 yılında spor nedeniyle dersler iyi gitmeyince yeni müdür Bahattin beyle anlaşamayınca Haydarpaşa Lisesi’nden takım arkadaşlarımla birlikte ayrıldık ve Beyoğlu Lisesi’ne geçtik. Bu dönemde izcilikle ile çok sayıda kampa katılarak izciliği doya doya yaşadım. Beyoğlu Lisesinde bir sene okuduktan sonra felsefe dersinden kalınca belge aldım. Bir sene dışarıda bekledikten sonra dışarıdan yine aynı okulda bitirme imtihanlarına girip “olgunluk” imtihanını geçerek liseyi bitirdim. Yani özetle 7 senede bitiremediğim liseyi dışarıdan sınavla 2 ayda bitirdim.

1949’da Ankara’da yeni kurulan Yüksek Beden Eğitimi Enstitüsü’ne müracaat ettim. Kayıt için yaşım tutmayınca yaşımı mahkeme kararı ile 2 yaş küçülttürüp okula kaydımı yaptırttım. Enstitünün ilk eğitim yılında Ankara’da açılan izcilik   kurslarına katılıp önce başkurt sonra oymakbaşı sertifikalarını alıp liderliğe ilk adımlarımı attım. Okul mezuniyetime iki ay kala Gazi Eğitime bağlandı.1952 yılında okuldan mezun olduktan sonra çektiğim kura ile ilk iş yerim olan Rize ili Çayeli Orta Okulu’na atandım. İş hayatına başlayınca zaman ayıramadığım için 1937’de başladığım atletizm yaşamıma 1952 yılında son vermek zorunda kaldım.

Ali ağabey daha sonra Rize’de liderlik temel kursu açtı.1953-55 yılları arasında Çayelispor forması altında Rize Amatör Futbol Ligi’nde top koşturdu. Yine Rize’de Kemal Halim’in açtığı futbol hakem kursuna katılıp atletizm hakemliği yanına futbol hakemliğini de ekledi. 1952 yılında rahmetli eşi İnci hanımla (Vefat: 1982) evlendi. Daha sonra ikinci evliliğini 1992 yılında Kıbrıs’ta Sevil Hanımla yaptı. Sevil Hanım’ı da 2017 yılında kaybedince İstanbul’dan İzmir Menemene taşındı. Ekim 1953’te ilk oğlu halen iş adamı olan Alp, askerlik sonrası 1957’de daha sonra doktor olan 2. oğlu Uğur, 1966 yılının temmuz ayında da tayin olduğu Bandırma Orta Okulu’na giderken şimdi mimar olan 3. çocuğu, kızı Oya, Bandırma’ya ulaşmayı beklemeden Bursa’da dünyaya geldi.

Ali Polat, daha sonra hakemlik kariyerine futbol, hentbol (el topu), basketbol, voleybol, yüzme hakemliklerini ekledi. Bu hakemliklere ek olarak 1984 yılında Türkiye’de ilk olarak açılan bilek güreşi hakem kursuna katılıp 7 branşta başhakemlik yapan nadir kişilerden biri olmayı başardı. Bakanlığın düzenlediği 100’den fazla izcilikle ilgili kamp ve kursta görev aldı. 1975-76 yıllarında Türkiye Atletizm Federasyonu Eğitim ve İstatistik Şubesi görevlisi olarak Türkiye şeref listelerini hazırladı. (Türk atletizminin envanteri bilgi kütüphanesi olan Türkiye şeref listeleri ve 2010 yılında Mersin-Silifke’de yapılan izcilik genel kurulunda seçim sonucu 128 oyla 11. ve maalesef sonuncu BAŞ İZCİSİ seçildi.) Zira Okul İçi Beden Eğitimi ve İzcilik Dairesi (OBESİD), 14 Eylül 2011 tarih ve 28054 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan kararname ile MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI BÜNYESİNDEKİ İZCİLİK TEŞKİLATININ KAPATILMASI VE FAALİYETLERİN TÜMÜYLE TÜRKİYE İZCİLİK FEDERASYONU KONTROLÜNE GEÇMESİ SONUCU BİR DAHA ALİ AĞABEYDEN SONRA BİR BAŞ İZCİ SEÇİLMEDİ.

Milli Eğitim bünyesindeki izciliğin kaldırılması üzerine Türkiye’de izcilik çalışmaları büyük çapta geriledi. Binlerce izci lideri bu ortamda izciliği bıraktı. Ali Ağabey, Atletizm Federasyonu Eğitim ve İstatistik Şubesi’nde yer aldığı 1975 ve 76 yıllarında Türkiye şeref listelerinin yayınlanmasını sağladı (Türkiye atletizm şeref listeleri unutulmaz Federasyon Başkanı Naili Moran’ın ilk başkanlık döneminde 1939 yılında yayınlanmaya başladı.) İlk dönemlerinde sadece atlet isimleri, dereceleri ve bölgeleri yazılırken 1942 yılından sonra bu bilgilere soyadları da ilave edilmeye başlandı. 1950-62 yılları arasında Turhan GÖKER tarafından düzenlenen listeler, 1963-75 yılları arasında Özcan KUTLU tarafından düzenlendi.

Rahmetli Ali POLAT, atletizm Federasyonu Eğitim ve İstatistik Şubesi’nde görevli olarak yer aldığı 1975 ve 76 yıllarında Türkiye şeref listelerini yayına hazırladı. Daha sonra tekrar Özcan KUTLU, vefat ettiği 2004 yılına kadar, 1977-2003 yıları arasındaki 26 yıllık süreçte Türkiye şeref listelerini yayınladı. 2003-2009 yılları arasında Meriç TAFOLAR, Vestel sponsorluğunda 6 yıl boyunca şeref listelerini hazırlayan kişi oldu. 2009 -2018 yılları arasında rahmetli NEJAT KÖK, 9 yıl boyunca bu görevi üslendi. 2019’dan itibaren Türkiye şeref listeleri, basılı olarak yayınlanmıyor.)

Beden eğitimi öğretmenliğinden emekli olduğu 1984 yılından sonra da Türk izciliğinde görev almaya devam eden Ali Ağabey, bugüne kadar çok sayıda katıldığı kurs ve kamplarda, binlerce Atatürk sevdalısı izci lideri yetiştirdi. Ali Ağabey, FB Yüksek Divan Kurulu üyesi idi. 2014’te yazmaya başladığı “Türk izciliğinin unutulmazları izcilik anılarım” adlı kitabı, Nihat Gençosman’ın yardımı ile 2018 yılında basılarak okuyucuya ulaştı. Yaşamının son yıllarında İstanbul’dan İzmir Menemen’e taşınarak yaşamına devam eden Ali ağabey 2. kitabı olan “Atletizm anıları”nı tamamlayamadan bu dünyaya veda etti. (Umarım ki bu bilgilerin ışığında Atletizm Federasyonu yetkilileri Ali Ağabeyin geniş arşivini ve yarım bıraktığı kitabın müsveddelerini ailesinin izni ile ele alır, yayın hayatına hazırlar ve bizlere ulaştırır. Arşivi de bizlerin istifade etmesi için TMOK Kütüphanesi’nde bizler gibi araştırmacıların görüşüne sunulur.)

Ali Ağabeyin , kitabının 43. sayfasındaki son dileği aynen şöyle: “Milli Eğitimli tüm izci liderlerin umudu, gerek gençlik-spor ve gerekse Milli Eğitim Bakanlarının geçmişteki hatalı kararlarından bir an önce dönmeleri ve asgari müşterekte anlaşarak Milli Eğitim’e bağlı liderlerimizi tekrar MEB bünyesinde  bağımsız bir Genel Müdürlük olarak kurulacak bir birimde bir araya getirmeleri  ve TÜRKİYE’NİN 2. BAŞ İZCİSİ YÜCE ATATÜRK’ÜN BİZE EMANET ETTİĞİ İZCİLİK ÇALIŞMALARININ TÜRKİYE İZCİLİK FEDERASYONU İLE EL ELE DEVAMININ SAĞLANMASI OLACAKTIR.” Dünya’da halen 106 ülkede 30 milyondan fazla izcinin bulunduğu günümüzde, umarım ki mesajın muhatabı olan Bakanlar Türkiye’nin MEB KÖKENLİ SON BAŞ İZCİSİNİN BU DİLEĞİNİ DUYARLAR VE GEREKLİ GİRİŞİMLERİ YAPARAK RUHUNU ŞADEDERLER…

Türk izciliğine büyük hizmetleri olan Bursa kökenli uluslararası izci lideri eğitimcisi sevgili dostum Uludağ İzcileri Derneği’nin kurucusu Taner Tümerdirim’in deyişi ile “TÜRKİYE’NİN İZCİLİK KONUSUNDA ALİ POLAT AĞABEYİMİZ, GÜZ GÜNEŞİNİN İZCİLİK AĞACINDA KALAN SON YAPRAKLARINDAN BİRİSİDİR (2017) BUNU 2023 yılı 12 Eylül gününe göre güncelleştirirsek; “İZCİLİK TARİHİ HAZİNELERİNDEN, İZCİLİK AĞACININ VE TÜRK ATLETİZMİNİN SON YAPRAKLARINDA BİRİ DAHA DÜŞTÜ. “ALİ AĞABEYİMİZ ARAMIZDAN AYRILDI” TÜRK İZCİLİK DÜNYASININ VE TÜRK ATLETİZMİNİN BAŞI SAĞ OLSUN.”

Türkiye şeref listelerinde ALİ POLAT:

1940 Türkiye şeref listesi: 400 m. manialı:

1- FAİK ÖNEM: 56.4,

2- Merih Şamlı: 58.0

3- Raşit Giray: 60.2

4- Neriman Tekil: 60.2

5- Kamil Şenlen: 60.3

6- Ali Polat: 60.9

1941 Türkiye şeref listesi: 5000 m:

1- Artan: 16.05.5

2- Mustafa Kaplan: 16.06

3- Eşref Aydın: 16.09.6

10- Ali Polat: 16.58.5

1946 Türkiye şeref listesi; 1500 m:

1- Rıza Maksut İşman: 4.10.1

2- Ziyaettin Giyim: 4.10.3

3- Dündar Tunç: 4.14.4

4- Ali Polat: 4.15

3000 m:

1- Ahmet Aytar: 9.05.2

2- Mustafa Kaplan: 9.08.8

3- Osman Coşgül

4- Ali Polat: 9.20.8

1948 Türkiye şeref listesi:

1-Cahit Önel:1.55.8

9- Ali Polat: 2.02.8

3, 1500 m:

1- Cahit Önel: 3.59,4

2- Rıza Maksut İşman: 4.06.9

3-Osman Coşgül: 4.12.3

8- ALİ POLAT: 4.18.2

9- EKREM KOÇAK: 4.19.1

Türkspor Dergisi: 11 ağustos 1947: İstanbul atletizm birincilikleri, 800 m:

1- Adnan Ölçen (FB): 1.57 (YTR)

2- Rıza Maksut İşman (GS)

3- Ali Polat (FB)

Türkspor Dergisi, 27 Haziran1949, sayı:113, İstanbul, 12. yıl Gül Kupası yarışmaları, 800 m:

1- Cahit Önel (Teknik okul): 1.58 (Yeni Gül Kupası rekoru)

2- Ali Polat (FB): 2.04.3

3- Hasan Akyüz: 2.04.4

400 m. engelli:

1- İsmet (GS): 59.7

2-Ali (Eskişehir): 61.0

3- Ali Polat (FB): 61.1

KAYNAKLAR:

1- Türk izciliğin unutulmazları ve izcilik anılarım, Ali Polat, Haziran, 2018, İstanbul.

2- Türkspor Dergisi, sayı: 16, 11 Ağustos 1947.

3- Türkspor Dergisi: sayı: 113, 27 Haziran 1949.

4- Türkspor Dergisi: sayı: 118.

5- Fenerbahçe Dergisi, Aralık 1998, İstanbul,

6- Türkiye şeref listeleri: 1940, 1941, 1946, 1948 yılları.

7- Atletin Sesi Dergisi, Ocak 2008