Dünya, Avrupa, Balkanlar ile Türkiye'de master atletler ve master sporcu kavramı...

'Master' kelimesi anlam itibarıyla olgunlar için kullanılır. Yaşlı dünyamız 2021 yılına 82,3 milyon artarak 7 milyar 837 milyon kişi olarak girdi. Dünya nüfus sıralamasında Türkiye, 83 milyon 614.362 kişi ile 19. ülke olarak yer alıyor. Modern sağlık hizmetlerinin desteği, yıpranmayı azaltan medeni koşullar insanın ortalama yaşam ömrünü 75 yaşlara çıkardı. Dünya Sağlık Örgütü artık 70-80 arasını orta yaş, 80'in üstünü yaşlı olarak kabul ediyor. Türkiye nüfusunun 60 yaş üstü bölümü, toplam nüfusun yüzde 13.80'i yani 5 milyon kişi, diğer bir deyişle her Türkten 16'sı 60 yaş üzeri. Türkiye de gelişmiş ve gelişmekte olan diğer ülkeler gibi giderek yaşlanan bir nüfusa sahip! Bu durum 'geriatri' denen yeni bir bilim dalının doğmasına neden oldu. Bu kitle eskisi gibi ölümü bekleyen değil, yaşama tutunan, cebinde parası olan, iyi yaşamak, kaliteli bir evde oturmak, sosyal imkânları olan yerlerde bakılmak isteyen bir kitle. Kırsal alanda geleneksel aile yapısında yaşlılar çocukların, torunların evlerinde bakılırken, kentlerde yaşayan ve çekirdek ailenin evinde kendine yer olmayan kitlenin bakımı giderek bir sorun olmaya başlıyor. İşte bu kitle içinde bulunduğu yaşı daha kaliteli yaşamak isteyen, yaşam kalitesini yükseltmek isteyen kitle bunun için sporu keşfetti! Bu kitlenin spor yapması için kulüpler kuruluyor, kendi aralarında ve yaş gruplarında yarışmalar için Dünya, Avrupa, Balkan ve ulusal düzeyde müsabakalar düzenleniyor. Türkiye'de kurulan ilk master kulübü 15 Mart 1988'de kurulan İzmir Masterler Atletizm Kulübüdür. Kulübün kurucu yönetim kurulu üyeleri Başkan İzmir'in efsane ismi rahmetli Mahir Aras, Hikmet Kandeğdi, Melek Özyol, Ruhi Yalçıner, Sezer Engin, Orhan Erdil, rahmetli Vedat Dinler, Nursel Günay ve Ayhan Şengönül'den oluştu. Bunu İstanbul Masterler Kulübü ve 1997'de kurulan Bursa Masterler Kulübü takip etti. Kurucu Başkan Dr. Murat Kacar, aynı zamanda kulübün 1 numaralı üyesidir... Halen Türkiye'de 9 master kulübü bulunmaktadır. Master atletizm yarışmaları bayanlarda 30, erkeklerde 35 yaş üstü olmak üzere 5'erli yaş grubu aralığında düzenlenmektedir. Yarışmalara katılacak sporcuların yaşadıkları şehirde bulunan 'Beden Terbiyesi Gençlik ve Spor İl Müdürlükleri'nden lisans çıkarmaları ve sağlık muayenesinden geçmiş olmaları gerekmektedir.

MASTER YARIŞMALARINDA 'İLK'LER:

- İzmir Masterler Atletizm Kulübü, 'İlk Pist Türkiye Şampiyonası'nı 1988 yılında İzmir Atatürk Stadı'nda organize etti.

-İlk Masterler Balkan Şampiyonası, 21 Eylül 1991'de Atina'da tarihi Averoff Stadı'nda Yunanlılar tarafından gerçekleştirildi.

- 2. Masterler Balkan Şampiyonası, 19 Eylül 1992 tarihinde İzmir Atatürk Stadı'nda İzmir Masterler Atletizm Kulübü tarafından gerçekleştirildi.

- Bu güne kadar Balkan pist şampiyonaları Türkiye olarak İstanbul'da 3 defa(5. Balkan Oyunları 1995, 12. Balkan Oyunları 2002, 14. Balkan Oyunları), İzmir'de 5 defa(2. Balkan Oyunları 1991, 9. Balkan Oyunları 1999, 18. Balkan Oyunları 2008, 19. Balkan Oyunları 2009, 22. Balkan Oyunları 2012) düzenlendi.

- İlk Balkan Şampiyonası, 21-22 Şubat 2015'te Ataköy Olimpik Salon'da tertip edildi.

-İlk Avrupa Pist Şampiyonası, 10-16 Eylül 1978'de İtalya'nın Viareggio kentinde düzenlendi.

-Yavuz Tunç Başkanlığındaki İzmir Masterler Kulübü, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin sponsorluğunda ülkemizde ilk defa yapılan Avrupa Şampiyonası düzenledi. 22-31 Ağustos 2014 tarihinde İzmir Atatürk Stadı'nda düzenlenen 19. Avrupa Masterler Pist Şampiyonası 42 ülkeden 2050 sporcunun katılımı ile gerçekleşti. Gelen misafir ülkeler gerek organizasyon gerek şehir imkânları yönünden olumlu izlenimlerle İzmir'den ayrıldılar.

- İlk Salon Masterler Avrupa Şampiyonası, 28 Şubat-2 Mart 1997 tarihinde İngiltere'nin Birmingham kentinde, 29 ülkeden 1260 master sporcunun katılımı ile gerçekleşti.

- Stad dışı( non-stadia), ilk Avrupa Şampiyonası 24-25 Haziran 1989'da Belçika'nın Brugge kentinde, 20 ülkeden 1038 master atletin katılımı ile gerçekleşti.

- İlk Avrupa Masterler Dağ Tırmanma Yarışması ise 30 Nisan 2006 tarihinde 19 ülkeden 468 sporcunun katılımı ile Almanya'nın Underhrrmersbach kentinde gerçekleştirildi. Avrupa Masterler Federasyonu ilk Başkanı Cesare Beccalli(İtalya) kurucu başkan olarak 1978 yılında seçimle geldiği 1988 yılına kadar görevini aralıksız 10 yıl yürüttü.

- İlk Masterler Dünya Pist Şampiyonası 1985 yılında İtalya'da gerçekleştirildi.

- İlk Dünya Masterler Salon Şampiyonası, Almanya'nın Sindelfingen kentinde 2004 yılında düzenlendi. TC Anayasası 59. Maddesi, "Devlet, HER YAŞTAKİ TÜRK VATANDAŞLARININ beden ve ruh sağlığını geliştirecek tedbirleri alır. Sporun kitlelere yayılmasını teşvik eder. Devlet başarılı sporcuyu korur ve ödüllendirir" der. Ancak anayasal koruma altında olan master sporcular gelmiş ve geçmiş atletizm federasyonları tarafından üvey evlat muamelesi görür! İlk zamanlarda herkes için spor federasyonuna bağlanan master sporcular daha sonra Atletizm Federasyonu'na bağlanarak yuvaya geri dönmüş, başkanı Federasyon tarafından atama ile üyeleri kulüpler tarafından seçimle gönderilen sporcuların oluşturduğu komiteler tarafından idare edilmeye başlanmıştır. Daha sonra bu da çok görülmüş başkan da üyeler de Federasyon tarafından atama yoluyla seçilerek demokratik seçim geleneği ortadan kaldırılmıştır!..

Defalarca her federasyon başkanına uluslararası yarışmalarda başarılı olan master sporcuların da ödüllendirilmesi için 'Ödül Yönetmeliği'ne eklenmesi yönünde yaptığımız tüm müracaatlar sümen altında kalmıştır. Şu anda tüm master sporcular lisanslı sporcular olmalarına rağmen ne yurt içi ne yurt dışı yarışmalarda harcırah ve yolluk almazlar, her master sporcu yarışmalara kendi parasını ödeyerek katılır! Zaman zaman federasyon başkanının ilgi veya ilgisizliği ile malzeme yardımı yapılır veya yapılmaz. Son olarak da 27-28 Şubat 2021 tarihlerinde İstanbul'da yapılan Türkiye Masterler Salon Şampiyonası'nda, salgının günah keçisi durumundaki 65+ üstü master atletlerin yarışmaları engellenmiştir. Dünyada 65 yaş üstü gruba yaptırım uygulayan tek ülke durumunda olan ülkemizde 65 yaş üstü aşılı olmasına rağmen yarıştırılmamıştır! Engelli 13, 14, 15 yaşındaki çocukların bile başarılarının ödüllendirildiği ülkemizde; Avrupa, Dünya şampiyonu olan master sporcularımıza üvey evlat muamelesi yapılmaya devam edilmektedir! Master sporcular da anayasal hakları olan başarılarının ödüllendirilmesini bekliyor ve talep ediyorlar!..