İznik, UNESCO’nun Dünya Mirası Kalıcı Listesi’ne kabul edilmedi

UNESCO, 16 Kasım 1972 yılında Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunması Sözleşmesi’ni kabul etti. Türkiye’de bu sözleşme, Bakanlar Kurulu’nun 23.5.1982 tarih, 8/4788 sayılı kararı, 14.2.1983 tarihli ve 17959 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanması ile yürürlüğe girdi. 2024 yılı itibarıyla sözleşmeyi 195 devlet kabul etmiş durumda.

Bu sözleşmeye göre dünya ülkelerinde Dünya Mirası Komitesi tarafından korumaya alınan 1223 mekân bu listede yer almakta. Bunlardan 952’si kültürel, 231’i doğal ve 40’ı karma (Doğal+Kültürel) mekanlardır.

Türkiye’nin söz konusu kalıcı listede, 19’u kültürel, 2si karma olmak üzere toplam 21 miras alanı bulunmaktadır. İznik, UNESCO’nun Geçici Miras Listesi’ne 2014 yılında kabul edildi. İznik, bu müracaattan 10 yıl sonra 2024 yılında Dünya Kalıcı Miras Listesi’ne aday oldu ancak uzmanlar Ayasofya Kilisesi’nin zamanın Devlet Bakanı olan Bülent Arınç’ın emriyle camiye çevrilmesi, ilçedeki tarihi dokuların koruma altına alınmaması ve hatalı restorasyonlarla (Roma devri antik su yolu üzerinden viyadük geçirilmesi, höyük kenarına duble yol yapılması, sur kapısının ytongla restore edilmesi, surlar ve anıtsal koruma alanları üzerine yapılan inşaatlar vb.), İznik’in Dünya Kalıcı Miras Listesi’ne alınması talebi hakkında olumsuz görüş bildirdiler.

Bunların üzerine göldeki su kaynaklarını hukuki kapatma kararlarına rağmen yıllardır tüketmeye ve faaliyetine devam eden Cargill’den sonra göl kenarına bir kağıt fabrikası yapılması gibi gölün su kaynağının kurumasına yol açacak zeytinliklerin ve meyve ağaçlarının kesilmesi gibi garabet talepler de İznik’in kendi ayağına kurşun sıkması gibi oldu.

İznik, yerli ve yabancı turist için bir turizm mekanı ve merkezi verimli toprakları ile bir tarım kenti olarak kalması gerekirken, İznik Gölü koruma altına alınması gereken bir su kaynağı iken yanlış politikalar nedeniyle yok olmaya doğru gidiyor.

Başta Darka Tatil Köyü sakinlerinin türlü girişimlerinden hiç bir netice alınmaması çok üzücü. İzniklilerin ve İznik’i sevenlerin, bu karanlık gidişe dur demeleri, İznik’e sahip çıkmak için seslerini yükseltmeleri gerekiyor.

KAYNAK:

1-Gazete Journal gündem, Halil Ataş ”Unesco, İznik’i neden gözden çıkardı?” 16 Haziran 2025.