Kış Olimpiyatları

Türkiye'de, Olimpiyat denince yaz olimpiyatları öncelikli ve yaygın olarak akla gelir. Ancak tüm dünyada Kış Olimpiyatları, Türkiye'nin aksine geniş kitleler tarafından izlenen ve takip edilen bir ilgi odağıdır. 'Saf buz ve karda neşeli randevu' sloganını seçen 24. Kış Olimpiyatları, 4-22 Şubat 2022 tarihinde Çin'in Pekin şehrinde düzenlenecek.

90 civarında ülkenin katılacağı kış olimpiyatlarında 7 spor dalı, 15 disiplinde (Alp disiplini, Artistik buz pateni, Biatlon, Bobsleigh, Buz hokeyi, Curling, Kayakla atlama, Kayaklı koşu, Kısa mesafe sürat pateni, Kızak, Kuzey Kombine, serbest stil kayak, Skeleton, Snowboard ve sürat pateni)  109 etkinlik düzenlenecek.

Ev sahibi Pekin, hem yaz hem de kış olimpiyatlarına ev sahipliği yapan ilk şehir olacak.

***

Kış Olimpiyatları, ilk olarak 1924 yılında Chamonix (Fransa) şehrinde düzenlendi. (Katılan ülke sayısı: 16, katılan sporcu sayısı 258; 11 bayan, 247 erkek)

Oyunlar 6 dalda düzenlendi; biatlon, bob kızak, curling, buz hokeyi, buz pateni, kayak.

Dağıtılan madalya sayısı: 6 spor dalında 16 altın

İOC'un 1925 yılında Prag'ta yapılan 23. birleşiminde Kış Oyunlarının, Yaz oyunlarından ayrı olarak 4 yılda bir yapılması kararlaştırıldı. 1992, Albertville'de yapılan 16. Kış Oyunlarına kadar yaz ve kış olimpiyatları, aynı yıllarda yapıldı. 17. Kış Olimpiyatları ise iki yıl sonra 1994'te Lillehammer(Norveç) şehrinde düzenlendi. Bu tarihten sonra yaz ve kış Olimpiyatları, iki yıl aralarla düzenlenmeye başlandı.

***

Türkiye, ilk kez 1936 yılında Almanya'nın Garmish-Partenkırchen şehrinde yapılan 4. Kış Olimpiyatları'na 10 sporcu ile katıldı. Türkiye'nin 2.kez katıldığı kış olimpiyat oyunları ise, İkinci Dünya savaşından sonra savaş suçlusu Almanya ve Japonya'nın davet edilmediği İsviçre'nin St. Moritz şehrinde 1948 yılında yapılan  5. Kış Oyunları oldu ve ülkemiz bu oyunlara 6 erkek sporcu ile katıldı.

Türkiye'den bayanların katıldığı ilk kış Olimpiyatları ise 2002 de ABD'nin Salt Lake City şehrinde yapılan 19. Kış Olimpiyatları oldu.

Bu oyunlarda Türkiye'yi temsil eden ilk bayan sporcumuz Kelime Aydın Çetinkaya oldu. Kelime Aydın Hanım oyunlarda  kayak kuzey karışıkta, 17.10.08 ile 69., 5 km. Kayaklı koşuda 4.00.50 ile 56. oldu.

Bu oyunların en ilginç yanı açılış töreninde Olimpiyat bayrağının, Sanat ve çevre sorunlarına dikkati çekmek için Sanat ve çevreyi temsil eden 7 ünlü isim tarafından taşınması idi. (Bu kişiler: Güney Afrika'lı piskopos Desmond Tutu, Polonya eski Cumhurbaşkanı Lech Walesa, Olimpiyat Şampiyonu Fransız kayakçı Jean- Claude Killy, Avustralyalı ünlü aborjin kökenli atlet Cathy Freeman, eski senatör ve uzaya çıkan ilk astronotlardan John Glen, ünlü yönetmen Steven Spielberg, ünlü Fransız Okyanus araştırmacısı Jacques Cousteau'nun oğlu, çevreci Jean-Michel  Cousteau idi.)

***

-Uluslararası yayın yapılan ilk kış olimpiyatı,1956 Cortina D'Ampezzo (İtalya) olimpiyatlarıdır.

-1960 Roma Kış Olimpiyatlarında, yarışmaların yayın hakları ilk defa satıldı. ABD'nin ünlü CBS TV kanalı, 394 bin dolar, EBU (Avrupa Yayın Birliği) 660 bin dolar ödeyerek, kış olimpiyatlarının TV'den naklen yayı haklarını satın aldılar.

-1988 Seoul (Güney Kore) Kış olimpiyatlarında, oyunların TV yayın hakları, 3 yıl önceden 140 ülkeden 227 yayın kuruluşuna satıldı ve Güney Kore, bu satıştan 407 milyon dolar gelir elde etti.

-2026 Kış Olimpiyatları, İtalya'nın Cortina d'Ampezzo şehrinde düzenlenecek

-2030 Kış Olimpiyatlarına ev sahipliği yapacak şehir, İOC'un 2023 yılında, Hindistan'ın Mumbai şehrinde yapılacak 140. oturumunda açıklanacak.

****

KIŞ OLİMPİYATLARININ TARİHÇESİ:

1. Kış olimpiyatları, 1924 yılında Fransa'nın Chamonix kentine düzenlendi. Uluslararası  Olimpiyat Komitesi Başkanı Baron Pierre de Coubertin ile İskandinav ülkelerinin karşı çıkmalarına rağmen 25 Ocak-5 Şubat 1924 tarihleri arasında "Uluslararası Kış Sporları Haftası" olarak düzenlenen oyunlar, sonradan 1. Kış Olimpiyatları olarak kabul edildi. Kış olimpiyatlarının yapıldığı zaman "küçük bir köy" olan Chamonix, bugün ,Alplerde her yıl 5 milyon ziyaretçiye ev sahipliği yapan  ünlü bir tatil beldesine dönüştü. Katılan ülke sayısı: 16, katılan sporcu sayısı: 258 (11 bayan, 247 erkek). Türkiye katılmadı.

2. Kış olimpiyatları 1928, St.Moritz (İsviçre) katılan ülke sayısı: 25, Katılan sporcu sayısı: 464 (26 bayan,438 erkek). Türkiye katılmadı.

3. Kış olimpiyatları 1932, Lake Placid (ABD), katılan ülke sayısı: 17, Katılan sporcu sayısı: 252 (21 bayan231 erkek). Türkiye katılmadı.

4. Kış olimpiyatları 1936, Garmish-Partenkirchen (Almanya), katılan ülke sayısı: 28, katılan sporcu sayısı: 646 (80 bayan, 566 erkek) Türkiye'nin 10 erkek sporcu ile katıldığı ilk kış olimpiyatları. Ankara Yüksek Ziraat Okulu Beden eğitimi öğretmeni Herr Riedel'in girişimleri üzerine katılan sporcularımızın aldıkları sonuçlar ülkede hayal kırıklığı yarattı ve bu spor dalının gelişimini bir süre duraklattı.

1940 ve 1948 Kış olimpiyatları 2.Dünya Savaşı nedeniyle yapılamadı.

(1936 Garmisch-Partenkirchen açılış töreninde kayakçılarımız yöneticileri ile)

5. Kış olimpiyatları 1948, St. Moritz (İsviçre), katılan ülke sayısı: 28,katılan sporcu sayısı: 669 (77 bayan, 592 erkek) Türkiye 6 erkek sporcu ile katıldı. (Bayburt'tan Muzaffer Demirhan, Ahmet Giray ve Dursun Bozkurt, Sarıkamış'tan Osman Yüce, Sivas'tan Kerami Sakarya ve Ankara'dan Raşit Torun)

6. Kış olimpiyatları 1952, Oslo (Norveç), katılan ülke sayısı: 30, katılan sporcu sayısı: 694 (109 bayan, 585 erkek). Türkiye katılmadı.

7. Kış olimpiyatları 1956, Cortina d'Ampezzo (İtalya), katılan ülke sayısı: 32, Katılan sporcu sayısı: 924 (146 bayan, 778 erkek) Türkiye 6 erkek sporcu ile katıldı (Muzaffer Demirhan, Osman Yüce, Mahmut Eroğlu, Zeki Şamiloğlu:16 yaşında, Cevdet Çakar, Argun Müceldibi, Cevdet ve Argun beyler yarışmadılar)

8. Kış olimpiyatları 1960, Squaw Valley (A.B.D.), katılan üşke sayısı: 30, katılan sporcu sayısı: 665 (144 bayan, 521 erkek)

9. Kış olimpiyatları 1964, İnnsbruck(Avusturya), katılan ülke sayısı: 36, katılan sporcu sayısı: 1093 (200 bayan, 893 erkek) Türkiye 5 erkek sporcu ile katıldı (Muzaffer Demirhan, Osman Yüce, Zeki Şamiloğulları, Abdurrahman Küçük, Bahattin Topal)

10. Kış olimpiyatları 1968, Grenoble(Fransa), katılan ülke sayısı 37, katılan sporcu sayısı: 1158 (211 bayan, 947 erkek) Türkiye bu oyunlara 12 erkek sporcu ile katıldı (4x10 km bayrak takımı (Rıdvan Özbey, Şeref Çınar, Naci Öğün, Yaşar Önen), Özer Ateşçi, Ahmet Kıbıl (15 yaş, oyunların en genç sporcusu), Zeki Eryıldırım, Mehmet Gökcan, Bahattin Topal, Mehmet Yıldırım, Burhan Alankuş, Mahmut Eroğlu.

11. Kış olimpiyatları 1972, Sapporo (Japonya) Avrupa ve Amerika dışında düzenlenen ilk kış olimpiyatı. Katılan ülke sayısı: 35, katılan sporcu sayısı: 1006 (205 bayan, 801 erkek) Türkiye katılmadı.

12. Kış olimpiyatları 1976, İnnsbruck (Avusturya), katılan ülke sayısı 37, katılan sporcu sayısı: 1123 (231 bayan, 892 erkek) Türkiye, alp disiplininde dört, kuzey karışık disiplininde beş sporcu ile katıldı (Ahmet Kıbıl, Muzaffer Demirhan, Ersin Ayrıksa, Murat Tosun, Bahri Yılmaz, Ahmet Ünal, Sacit Özbey, Şeref Çınar, Yavuz Özbey)

13. Kış olimpiyatları 1980, Lake Placid (ABD), katılan ülke sayısı 37, katılan sporcu sayısı: 1072 (232 bayan, 840 erkek) Türkiye katılmadı

14. Kış olimpiyatları 1984, Saray Bosna (BosnaHersek), katılan ülke sayısı: 49. katılan sporcu sayısı: 1272 (274 bayan, 998 etkek) Türkiye 7 erkek sporcu ile katıldı. (Yakıp Kadri Birinci, Ali Fuat Haşıl, Erkan Mermut, Sabahattin Hamamcıoğlu, Nihattin Koca, Erhan Dursun, Muzaffer Selçuk)

(14. Kış olimpiyatları, Sarajevo: Saray Bosna, buz dansı altın madalya alan ünlü İngiliz ikili: Jayne Torvill-Christopher Dean çifti)

15. Kış olimpiyatları 1988,Calgary (Kanada), katılan ülke sayısı: 57,katılan sporcu sayısı: 1423 (301 bayan, 1122 erkek) Hız pateni yarışmaları ilk defa bu oyunlarda salonda gerçekleştirildi. Buz pistinin hava koşullarından etkilenmesi önlenmiş oldu. Türkiye bu oyunlara 8 erkek sporcu ile katıldı. (Resul Şare, Yakup Kadri Birinci, Ahmet Demir, Göksay Demirhan, Abdullah Yılmaz, Saim Koca, Fikret Ören, Erhan Dursun) Calgary kafile başkanlığını Cevdet Bereket yaparken Eski Bursa bölge müdürü, daha sonra kayak Federasyonu Başkanı olan Erdoğan Üstünsoylu yönetici olarak kafilede yer aldı.

(15. Kış olimpiyatları, 1988 Calgary (Kanada) katılan sporcularımız)

16. Kış olimpiyatları 1992, Albertville(Fransa), katılan ülke sayısı: 64,katılan sporcu sayısı: 1801 (488 bayan, 1313 erkek) Türkiye 8 erkek sporcu ile katıldı. (Taner Üstündağ, Yakup Kadri Birinci, Cevdet Can, Ahmet Demir, Fikret Ören, Celal Şener, Abdullah Yılmaz, Mithat Yıldırım)

17. Kış olimpiyatları 1994, Lillehammer (Norveç) katılan ülke sayısı: 67, katılan sporcu sayısı: 1737 (522 bayan, 1215 erkek) Türkiye bir erkek sporcu ile katıldı. (Mithat Yıldırım) Kafile doktorluğunu eski 110 engelcilerden spor hekimi Prof. Dr. Emin Ergen yaptı.

18. Kış olimpiyatları 1998, Bagano (Japonya), katılan ülke sayısı: 72, katılan sporcu sayısı: 2 bin 176 (787 bayan,1389 erkek) Türkiye bir erkek sporcu ile katıldı. (Arif Alaftargil) Kafile başkanlığını Kayak Fed. Başkanı Erdoğan Üstünsoylu yaptı.

19. Kış olimpiyatları 2002, Salt Lake City(ABD), katılan ülke sayısı: 77, katılan sporcu sayısı: 2 bin 399 (886 bayan, 1513 erkek) Türkiye bu kış olimpiyatlarına ilk defa bayan sporcu ile katıldı. Kelime Aydın Çetinkaya, kuzey karışıkta 17.10.08 ile 69.,5 km kayaklı koşuda 4.00.50 ile 56. Oldu. Katılan diğer 2 erkek sporcumuz Atakan Alaftargil ve Sebahattin Oglagu ülkemizi temsil ettiler.

20. Kış olimpiyatları 2006,Torino, (İtalya), katılan ülke sayısı: 80, katılan sporcu sayısı: 2 bin 508 (960 bayan,1548 erkek) Türkiye 3'ü bayan, 3'ü erkek 6 sporcu ile katıldı (Bayanlar: Kelime Aydın, Duygu Ulusoy, buz pateni: Tuğba Karademir (Artistik patinajda yarışan ilk Türk sporcusu oldu) Tuğba artistik patinajda kısa programda 44.20 ile 22., serbest program finalde 123.64 puanla 21. oldu. Duygu Ulusoy, alp disiplininde  yarışan ilk bayan sporcumuz oldu ve bayanlar slalomda 77. sırada yer aldı. Erkekler: Hamit Şare, Sebahattin Oglago, Muhammet Kızılaslan.

(20. kış olimpiyatları 2006Torino, spordan sorumlu Devlet Bakanı Mehmet Ali Şahin, TMOK Başkanı Togay Bayatlı, Gençlik Spor Gen. Md.  Mehmet Atalay, TMOK Gen Sekr. Neşe Gündoğan, Kayak Fed. Başkanı Özer Ayık ve sporcularımız)

(6- 2006 Torino Kış olimpiyatları, büyük slalomda 46. olan Hamit Şare, buz pateninde finalde 21. olan Tuğba Karademir)

21. Kış olimpiyatları 2010, Vancouver (Kanada), katılan ülke sayısı: 83, katılan sporcu sayısı: 2 bin 566 (1522 bayan, 1044 erkek) Türkiye 3 bayan, 2 erkek toplam 5 sporcu ile katıldı. (Bayanlar; Tuğba Daşdemir (alp disiplini), Tuğba Karademir (artistik patinaj), Kelime Aydın Çetinkaya (kayaklı koşu), erkekler; Erdinç Türksever (alp disiplini), Sebahattin Oğlago (Kayaklı koşu).

22. Kış olimpiyatları 2014, Soçi (Rusya Federasyonu) katılan ülke sayısı: 88, katılan sporcu sayısı: 2 bin 780 (1121 bayan, 1659 erkek) Türkiye, 3 bayan (Alisa Agofonova, Kelime Çetinkaya, Tuğba Kocaağa), 3 erkek (Alper Uçar, Sebahattin Oglago, Emre Şimşek)toplam 6 sporcu ile katıldı. Artistik buz pateni dalında ilk defa katıldığımız yarışmalarda. Alper Uçar-Alisa Agofanova çifti, kısa programda 22. Sırada yer alırken, serbest programda yarışmaya hak kazanamadılar.

23. Kış olimpiyatları 2018, Pyeong Chang (Güney Kore), katılan ülke sayısı: 88, katılan sporcu sayısı: 2 bin 930 (1242 bayan, 1688 erkek) Türkiye, 3 bayan(Özlem Çarıkcıoğlu, Ayşenur Duman, Alisa Agofonova) 5 erkek, (Alper Uçar, Serdar Deniz, Hamza Dursun, Ömer Ayçiçek, Fatih Arda İpçioğlu) toplam 8 sporcu ile katıldı.

***

Toplamda bugüne kadar yapılan 23 kış olimpiyatından 17'sine 98 sporcu ile katılan Türkiye, kış olimpiyatlarında hiç madalya kazanamadı. (0 altın, 0 gümüş, 0 bronz)

Herhalde gelecek kış olimpiyatlarında ilk madalya kazanan sporcumuzu milli kahraman ilan edip kazandığı günü de bayram havasında kutlayacağız.

Kaynaklar:

1-Olimpiyat Oyunlarının 100. yılında Türkiye, TMOK Yayınları, Cem Atabeyoğlu, no:1, 1997,İstanbul,

2-TMOK'NİN 100. YILI (1908-2008) Altuğ İstanbulluoğlu, TMOK YAYINLARI, 2008, İstanbul,

3-Bir Olimpian, Dario Porsemay, Türkiye Olimpian Derneği Yayını, ocak 2010,İstanbul.