Suriye’ye yaptırımlar kaldırıldı

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, Suriye’ye yaptırımları kaldırdığını açıklayarak Suriye’nin önündeki önemli bir bariyeri kaldırmış oldu.

Suriye’ye yönelik yaptırımlar, 2011 yılında başlayan iç savaşın ardından uluslararası toplumun tepkisiyle uygulanmaya başladı. Bu yaptırımların temel amacını oluşturan şeyler ise Suriye hükûmetinin sivillere yönelik şiddetini durdurma ve siyasi reformları tasarlayabilmek ile ilgiliydi.

2011 tarihinde Avrupa Birliği, ABD ve bazı Arap ülkeleri Suriye’deki şiddet nedeniyle ilk yaptırımları uygulamaya koymaya başlamıştı. Bu yaptırımlar ilk bazda seyahat yasakları, mal varlıklarının dondurulması ve silah ambargosu oldu. 2012 sonrasında yaptırımlar giderek genişletildi, enerji finans ve ulaştırma sektörlerini hedef alan yaptırımlar devreye alındı. Bu dönemde Suriye Merkez Bankası ve bağlantılı şirketler yaptırım listesine eklendi. ABD, yaptırımlar noktasında oldukça etkili yasalar çıkardı ve Ceaser Yasası kapsamında Suriye’nin kritik ekonomik alanlarına ağır yaptırım kararları aldı. Bu yaptırımlar Suriye ekonomisini derinden sarstı ve dış ticaretini azaltarak para birimini aşağılara çekti. Halkın yaşam koşullarını oldukça ağırlaştırdı fakat yaptırımların siyasi etkisi sorgulanacak seviyede kaldı.

Esad rejiminin devrilmesi sonrasında Suriye’de oluşan yeni yönetim yaptırımların kaldırılması için çalışmalara başlamıştı. Bu noktada Avrupa Birliği, Şubat 2025’ten itibaren enerji, ulaşım ve finans sektörlerine bazı yaptırımları askıya almıştır. Bu karar sonrası Suriye Merkez Bankası’na, Avrupa Birliği tarafından fon ve ekonomik kaynakların sağlanmasına izin verileceği açıklanmıştı.

Son nokta ise ABD Başkanı Donald Trump tarafından koyuldu ve Suriye’ye yaptırımlar kaldırıldı. Bu önemli bir hamle; zira ABD’nin yaptırımları kaldırılması demek, ekonomik yatırımların geniş çerçevede Suriye’de artması demektir.

Suriye, yaptırımların kalkmasıyla birlikte uluslararası bankacılık sistemine entegre dilecek kalkınma ve altyapı yatırımları için ülkeye yatırımcı çekebilecek; zira ABD’nin yaptırımları doğrudan Avrupa Birliğini de etkilediği için Avrupa şirketleri bu kararla birlikte Suriye’de yatırımlarını arttırabilecek.

Son dönemde Suriye, Lazkiye Limanı’nın konteyner terminalinin yönetimini ve işletmesini 30 yıllığına Fransız şirketi olan CMA CGM Şirketi’ne vermişti. Bu noktada Lazkiye Limanı, Suriye’nin dünya deniz ticaretine açılan kapısı konumunda. İlaveten, Suriye’nin yeniden inşasında Türk şirketler için bir avantaj olduğunu söylememiz gerekli. Suriye’nin liman yönetimlerinde de Türkiye önemli ülkelerden biri konumunda yer alacak diye düşünüyorum. Bu noktada zaten yukarıda da bahsettiğim Fransız şirketin büyük hissedarı Yıldırım Holding. Yani Suriye’de Türkiye etkisi zaten başlamış vaziyette. Bu ekonomik genişlik artarak devam edecektir.

Suriye’ye yaptırımların kaldırılması noktasında Trump’ın Türkiye vurgusu da önemli. Türkiye bu noktada önemli bir diplomatik başarıya daha imza atarak bölgesel etkisini bir kez daha göstermiş oldu. Suriye’de Türkiye etkisi sadece ekonomi alanında değil, siyasi alanda da yoğun olarak kendini göstermiş vaziyette diyebiliriz. Zaten Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara, yaptırımların kaldırılması noktasında Türkiye’ye teşekkürlerini de iletmiştir. Türkiye’nin komşusu olan Suriye’nin gelişme göstermeye başlaması ve dünyaya entegre olması Türkiye’nin güvenlik sorunları açısından da oldukça önemli. Bu durum, Türkiye’nin sınır bölgelerinde ticareti arttıracakken, diğer yandan güvenlik açığını da kapatmış olacak; zira güçlü ve toprak bütünlüğü tamamen sağlanmış bir Suriye, Türkiye açısından oldukça önemlidir.