AI mı? Yoksa ‘Gelinim doktor mu?’

Sabah gözünü açar açmaz karşında bir sağlık uygulaması: “Bugün biraz göğsün mü sıkıştı?” diye soruyor. Evet evet, bu kez seni annen değil, yapay zekâ sorguya çekiyor. Microsoft, yapay zekâ destekli bir tıp süperzekâsı sistemiyle karşımıza çıkmış; adı da pek fiyakalı: MAI‑DxO. Bu sistem, insan doktorların dört katı kadar doğru tanı koyduğunu söylüyor. Gerçekten de mideye inen sancının haritasını bile çıkarabiliyor. Tabii işin içinde Meta’sı, Google’ı, Anthropic’i olunca, yapay zekânın da bir çeşit sağlık konsorsiyumuna dönüştüğünü anlıyoruz.

Ama durun bir dakika. Bu karşılaştırmaların yapıldığı ortamda, doktorların kitaplara ya da internet aramalarına başvurması yasakmış. Bildiğin açık kitap sınav değil yani; bu şartlarda yapay zekâ bir değil beş adım önde başlıyor zaten. Adil mi? Bursa’daki çarşı esnafı bu haksızlığa olsa olsa “bu işte bir bit yeniği var” der.

Bursa Usulü Mizah: “Doktorum sen misin, ne yapai?”

Bir sabah kahvaltıda börekle uğraşırken, cep telefonundan bir bildirim düşüyor: “Öksürüğünüzün nedeni MAI‑DxO ile analiz edildi.” Evet, artık zencefil yerine işlemci öneren bir doktorunuz var. Hatta ileride belki de köy kahvesinde “Benim yapay doktor dizimi iyileştirdi” diyen amcalar görebiliriz. Kim bilir, belki de mahalle bakkalı teşhis koymaya başlar, ama AI destekli.

Sağlıkta Tasarruf mu, Tansiyon mu?

Yapay zekâ sistemi sadece doğru teşhis koymakla kalmıyor, aynı zamanda gereksiz testleri azaltarak sağlık harcamalarında tasarruf da sağlıyormuş. Tabii bunu duyunca bazı özel hastanelerin hafifçe koltuğunda kıpırdandığını tahmin edebiliriz. Bursa’da bir sağlık ocağının kapısından içeri girmeden önce “acaba bu muayene için kredi mi çeksem?” diye düşünenler için kulağa hoş geliyor.

Peki Dost mu, Düşman mı?

Bir yandan dezavantajlı hastalar için umut, düşük gelirli sağlık sistemleri için çözüm gibi görünüyor. Diğer yandan ise, etik onaylardan insan ilişkilerine kadar uzanan hassas bir denge var. Bir doktorun elinin sıcaklığı, göz temasındaki güven ya da hastanın “içine doğan şey” gibi unsurlar hâlâ bu zekâlı kutulara entegre edilemiyor.

BURSA’DAN BİR ÖNERİ

Yapay zekâya “Beni iyileştir” demeden önce, “beni anlayabilir mi?” diye sormak gerek. AI destekli doktorların hayatımıza girmesi kaçınılmaz gibi, ama her sabah ilk yardım çantasını değil, çay kaşığını elimize aldığımızı da unutmadan. Biraz dikkat, biraz denge, biraz da sağlık çalışanlarının tecrübelerine saygıyla bu işi kotarabiliriz.

Son cümleyle bitirelim:

Eğer bir gün doktordan önce bilgisayarınız “geçmiş olsun” diyorsa, insanlığın sıcak sesiyle hatırlayın: teşhis doğru olabilir ama teselli hâlâ insana aittir.