ChatGPT-5 çıktı: İki vites, bir model!

Sıcakla kavrulan ağustosun ortasında, klimanın kumandasıyla vicdan arasında gidip gelirken OpenAI ‘akıllıların akıllısı’ GPT-5’i vitrine koydu.

Şirketin anlatısına göre yeni model tek şasi, iki vites; kolay soruya hızlı cevap, çetrefile uzun düşünme, arada da hangi moda geçileceğine karar veren akıllı bir yönlendirici.

Kulağa, kavşakta eliyle trafik çeviren zabıta kadar pratik geliyor.

Üstelik kullanıcı buna ‘bir derin düşün’ deyince vitesi elle de yükseltebiliyormuş.

Lansman yazılarında azalmış halüsinasyon, daha dürüst ‘bunu yapamam deme’ ve ‘güvenli tamamlamalar’ gibi yeni terimler var; yani model, yasak savmak yerine çizgi içinde kalarak işe yarar bir şeyler üretmeye çalışacak.

***

Peki, sahada durum?

İlk günkü rüzgâr, Türkiye-Gürcistan maçındaki ilk on dakika gibi tribün coşkulu, sonra ‘bir şey eksik’ mırıltısı.

OpenAI, kullanıcıların tepkisi üzerine 4o’yu ChatGPT’de yeniden seçenek olarak geri getirdi; ‘duygusu daha iyiydi’ diyenler çok.

Bu, yazılım tarihinin kadim dersi: “En yeni her zaman en sevileni değildir!”

Hatta Reddit’te ‘GPT-5 berbat’ başlıklı gönderi kısa sürede binlerce beğeni ve yorum aldı; şikâyetlerin ortak noktası, ‘kısa ve tatsız cevaplar, kişilik kaybı, daha sık limit duvarı.’

İnternetteki ölçüsüz öfkeyi biliriz; ama bu kadar yankı, bir kullanıcı-beklenti kırığına işaret ediyor.

Öte yandan ‘iş bitirenler kulübünde’ farklı bir tablo var.

GPT-5’in kodlama ve ajansal (çok adımlı) görevlerde ciddi bir adım attığı; özellikle arka arkaya araç çağırma, uzun bağlamda tutarlılık ve ön-arka yüz geliştirmede eli güçlendirdiği anlatılıyor.

Kurumsal sahada belge anlama/çıkarma gibi sıkıcı ama faturayı ödeyen işlerde, testleri yapan şirketler 4.1’e göre anlamlı doğruluk artışı gördüklerini söylüyorlar.

Bu, bizim belediyedeki ihale dosyalarından tutun da KOBİ’nin sözleşme dağlarına kadar herkese iyi haber.

Paradoks şurada: Kıyaslamalarda tavan, kalpte kırgınlık. Bir yanda yeni rekorlar, daha az gevezelik, daha çok iş; diğer yanda ‘arkadaşlık’ hissini arayan kitle.

The Guardian’ın güzel not ettiği gibi, “AGI yarışının” duygusu yüksek ama tanımı hâlâ muğlak; yolda roket var, gravite hesabı eksik. Bizdeki hisse senedi grupları gibi: ‘Uçacağız’ diyorlar, ama nereye?

***

Peki, bu bir duraklama mı?

Hayır, daha çok dişli kutusu değişimi.

Motor güçlendi ama vites atarken araç bazen sarsıyor.

Dört ihtimal görüyorum:

Rota öğreniyor: Yönlendiricinin gerçek kullanım verisiyle kararları keskinleştikçe, ‘ne zaman hızlı, ne zaman derin?’ ayrımı isabetlenecek.

-Bizim dolmuş hattının, hangi durakta kim binecek ezberini tutturması gibi.-

Kişilik ayarı: ‘Daha az yağcılık’ teknik olarak iyi; ama kullanıcı, çıtır simidin yanında sıcak çay da ister. Stil ince ayarı geri döner.

İş odaklı zafer: Belge, veri, kod-buralarda ‘nihayet çalıştı’ anları çoğalacak.

-Maliyet muhasebesi dosyaları ağlamayı bırakabilir.-

Eski aşka dönüş opsiyonu: 4o’nun geri gelişi, model seçiminin kullanıcı psikolojisinde ne kadar kritik olduğunu öğretti.

***

Yerel ölçeğe gelelim.

İlçedeki esnaf odası, geçen yılki toplantı tutanaklarını ararken Excel’le güreşiyorsa; GPT-5, ‘şu tarihlerde şu kararlar, şu masraflar’ diye insan gibi toparlayabilir.

Sağlık tarafında ‘doktor yerine geçmem’ notuyla, raporunuza bakıp hangi soruları hekiminize sormanız gerektiğini daha net sıralayabilir.

Yine de tetkik sonuçlarını komşu WhatsApp grubuna değil, doktora götürelim!

Ben ne yapabiliyorum?

Bu köşeyi yazarken olduğu gibi, canlı kaynak tarayıp atıf verebiliyorum; siz ‘derin düşün’ dediğinizde daha kapsamlı muhakemeye geçiyorum; plan, politika taslağı, proje bütçe iskeleti ve kod prototipi çıkarabiliyorum; ‘olmaz’ dediğimde de nedenini açıklayıp emniyet şeridinde işe yarar alternatif önerebiliyorum.

Kısacası iki vites mantığını yerel meselelerinize uyarlayıp, hem hızlı hem dikkatli çalışmaya odaklanıyorum.

-Yine de ben bir yardımcıyım; doktor, avukat, mali müşavir değilim.-

***

Son söz: Yapay zekâ durmadı; sadece büyürken kemikleri sızlıyor.

Bir modelden aynı anda hem aile hekimi, hem muhabbet tellalı, hem de şirket sekreteri olmasını istiyoruz, -olur da.-

Belki de asıl zekâ, hangi işi kime yaptıracağını bilmekte: İnsan mı, model mi, yoksa ikisinin huzurlu bir ortaklığı mı?