Dijital güvenlik için vatandaş rehberi

Bir vatandaşın dijital güvenliğini artırması için alabileceği önlemler teknik ve davranışsal açıdan;

1. Parola Güvenliği

Uzun ve karmaşık şifreler kullan (en az 12 karakter, büyük/küçük harf, rakam, sembol).

Aynı parolayı birden fazla yerde kullanma.

Parolaları yönetmek için parola yöneticisi (LastPass, Bitwarden, 1Password vb.) kullan.

Mümkünse iki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) aktif et.

2. Cihaz Güvenliği

Telefon, tablet ve bilgisayarda ekran kilidi ve biyometrik doğrulama kullan.

İşletim sistemi ve uygulamaları güncel tut (güncellemeler güvenlik açıklarını kapatır).

Antivirüs ve güvenlik duvarı (firewall) kullan.

Bilinmeyen USB bellek veya cihazları takma.

3. Ağ Güvenliği

Ev Wi-Fi’ına karmaşık bir şifre koy, modem arayüzüne giriş şifresini değiştir.

Halka açık Wi-Fi ağlarında VPN kullan (ExpressVPN, ProtonVPN vb.).

Wi-Fi paylaşırken “misafir ağı” oluştur, ana ağa erişim vermemek için.

4. Kişisel Veri Koruma

T.C. kimlik numarası, banka bilgileri, adres gibi kişisel bilgileri herkesle paylaşma.

Sosyal medyada konum bilgini ve özel yaşam detaylarını gerçek zamanlı paylaşma.

Kimden geldiğini bilmediğin e-postalara veya linklere tıklama (oltalama saldırılarına karşı dikkatli ol).

5. Hesap ve Uygulama Kontrolü

Sosyal medya ve e-posta hesaplarının güvenlik ayarlarını düzenle.

Gereksiz veya kullanılmayan hesapları kapat.

Uygulama izinlerini düzenli kontrol et (kamera, mikrofon, konum).

6. Bilinçli Kullanım ve Farkındalık

Resmi olmayan kaynaklardan uygulama indirme.

Bankacılık işlemlerinde tarayıcı adres çubuğundaki “https” ve güvenli kilit simgesini kontrol et.

Siber güvenlik haberlerini ve güncel dolandırıcılık yöntemlerini takip et.

Altın Kural:

Dijital güvenlik sadece teknolojik önlemlerle değil, davranış alışkanlıkları ile de sağlanır.

En pahalı antivirüs bile, dikkatsiz bir tıklamayı engelleyemez.

-------------

Vatandaş Siber Güvenlik Kontrol Listesi

(Her ay 1 kez gözden geçir — ✓ işaretle)

Parola ve Hesap Güvenliği

[ ] Tüm hesaplarımda farklı ve güçlü şifreler kullanıyorum.

[ ] Parolalarımı parola yöneticisinde saklıyorum.

[ ] Tüm kritik hesaplarda (e-posta, banka, sosyal medya) iki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) açık.

[ ] Kullanmadığım çevrim içi hesapları kapattım.

Cihaz Güvenliği

[ ] Telefon, tablet ve bilgisayarda ekran kilidi / biyometrik doğrulama aktif.

[ ] Tüm cihazlarda güncel işletim sistemi ve uygulamalar yüklü.

[ ] Antivirüs ve güvenlik duvarı aktif.

[ ] Bilinmeyen USB bellek / cihazları takmıyorum.

Ağ Güvenliği

[ ] Ev Wi-Fi’ımın şifresi karmaşık ve modem yönetici şifresi değiştirildi.

[ ] Halka açık Wi-Fi kullanırken VPN açıyorum.

[ ] Misafirler için ayrı “misafir ağı” tanımlı.

Kişisel Veri Koruma

[ ] T.C. kimlik numaramı, banka bilgilerimi güvenilmeyen kişilerle paylaşmıyorum.

[ ] Sosyal medyada konumumu gerçek zamanlı paylaşmıyorum.

[ ] Kimden geldiğini bilmediğim e-posta / linkleri açmıyorum.

Bilinçli İnternet Kullanımı

[ ] Uygulamaları resmi mağazalardan indiriyorum.

[ ] Bankacılık işlemlerinde “https” ve kilit simgesini kontrol ediyorum.

[ ] Güncel siber dolandırıcılık haberlerini takip ediyorum.

Ekstra Tavsiye:

Bu listeyi çıktı alıp buzdolabına asabilir ya da telefon takvimine her ay tekrarlayan hatırlatma ekleyebilirsin.